Czy polskie miasta są smart?
Według mieszkańców polskich miast nowoczesne aglomeracje powinny się cechować przede wszystkim dostępnymi cenowo i dobrej jakości mieszkaniami do kupienia bądź na wynajem, sprawnym transportem publicznym oraz dbałością o środowisko – pokazuje badanie przeprowadzone przez ThinkCo i Otodom na potrzeby raportu „Innowacyjne miasta – życie, praca i mieszkanie przyszłości”. Choć polskie miasta zajmują jak na razie odległe miejsca w światowych rankingach smart cities, to ciekawe rozwiązania z tego obszaru można znaleźć nawet w niewielkich miejscowościach. Coraz więcej ośrodków wdraża rozmaite innowacje m.in. z zakresu mobilności, pracy, informacji czy zarządzania zasobami.
– W najnowszym raporcie ThinkCo „Innowacyjne miasta” badaliśmy to, w jaki sposób wdrażane są dzisiaj innowacje w miastach z perspektywy samorządów, deweloperów, inwestorów i użytkowników końcowych – mówi agencji Newseria Biznes Przemysław Chimczak-Bratkowski, partner zarządzający ThinkCo. – Najciekawsze wnioski były takie, że polskie miasta naprawdę bardzo dobrze sobie radzą w kontekście wdrażania innowacyjnych rozwiązań nawet w kontekście ogólnoeuropejskim czy światowym.
Idea smart w praktyce
Polskie miasta zajmują jak na razie odległe miejsca w światowych rankingach smart cities – większość z nich bierze pod uwagę wyłącznie Warszawę (według trzech najpopularniejszych rankingów: IMD-SUTD Smart City Index, Kearney Global Cities Index oraz IESE Cities in Motion Index stolica plasuje się odpowiednio na 75., 64. i 54. miejscu spośród ponad 100 analizowanych ośrodków), a niekiedy uwzględniają też Kraków i Wrocław. Według specjalizującej się w tym rynku firmy konsultingowej ESI ThoughtLab polskie miasta nie podejmują żadnych pionierskich wysiłków w zakresie rozwiązań smart cities, a w skali świata wypadają raczej przeciętnie.
Nie oznacza to jednak, że w Polsce niewiele się dzieje – ciekawe rozwiązania można znaleźć nawet w niewielkich miejscowościach. Coraz więcej ośrodków, w tym nawet małe miasteczka, korzysta z rozmaitych rozwiązań m.in. z zakresu mobilności, zarządzania zasobami i cyfryzacji. Według badań Philipsa w 2017 r. aż 64% ankietowanych mieszkańców miast oraz 63% przedstawicieli samorządów twierdziło, że ich miasto ma pojedyncze rozwiązania wpisujące się w koncepcję smart city.
– Praktycznie każde miasto wojewódzkie ma jakieś swoje systemy związane z zarządzaniem energią, kontaktem z mieszkańcami, transportem, rowerami miejskimi czy chociażby budżetami partycypacyjnymi – mówi Przemysław Chimczak-Bratkowski.
Smart cities czwartej generacji
W raporcie „Innowacyjne miasta – życie, praca i mieszkanie przyszłości” analitycy zauważają, że dziś mówienie o inteligentnym mieście wyłącznie w kontekście implementacji technologii to już przeszłość. Obecnie dąży się do tworzenia tzw. smart cities czwartej generacji, które wykorzystują innowacje do rozwiązywania realnych problemów swoich społeczności i angażowania, włączania głosu mieszkańców do decydowania o mieście. Współpracują przy tym także z sektorem naukowym, organizacjami pozarządowymi, biznesem i partnerami technologicznymi. W Polsce natomiast nadal dominuje myślenie o inteligentnym mieście głównie przez pryzmat nowoczesnych technologii.
– Miasta muszą się zmieniać, muszą lepiej odpowiadać mieszkańcom, zwracać dużo większą uwagę na to, co boli ludzi, którzy w tych miastach mieszkają. A są to szczególnie problemy związane z ochroną środowiska, komunikacją, jakością życia. Jest nią również czas, jaki muszą poświęcać na zbędne rzeczy: dojazdy do pracy, stanie w korkach czy załatwianie spraw urzędowych. Widzimy dziś zdecydowaną zmianę, jeśli chodzi o mieszkańców miast, którzy chcą mieszkać wygodniej, chcą poświęcać więcej czasu rodzinom i hobby, swoim przyjemnościom. To jest kierunek, w którym powinny iść polskie miasta – mówi Paweł Gniadkowski, head of new business development w Otodom.
– Mieszkańcy pytani o to, jakich rozwiązań oczekują, wskazują, że zależy im na sprawnym transporcie, szybkiej komunikacji, zielonych rozwiązaniach i dostępnym mieszkalnictwie. Aczkolwiek pytani, czy są skłonni ponosić w związku z tym dodatkowe opłaty, wskazują, że nie do końca. Tak więc oczekujemy i chcemy bardzo dużo, a z drugiej strony czasami jest to dla nas pewna bariera, żeby móc wdrożyć te rozwiązania – zauważa Przemysław Chimczak-Bratkowski.
W badaniu przeprowadzonym przez ThinkCo i Otodom na potrzeby raportu Polacy wskazywali, że tym, czego najbardziej brakuje w ich mieście, a zarazem tym, czym powinno charakteryzować się miasto w pełni nowoczesne, jest m.in. sprawny transport publiczny, dbałość o środowisko (ekorozwiązania, tereny zielone etc.) oraz usprawnienie dla samochodów i rozwinięta infrastruktura pieszo-rowerowa. Głównym czynnikiem, wymienianym na pierwszym miejscu tej listy, okazały się jednak dostępne cenowo, dobrej jakości mieszkania przeznaczone do kupienia bądź najmu. Ta oczekiwania – jak zauważa Paweł Gniadkowski – będą stanowić w nadchodzących latach główne wyzwanie dla sektora nieruchomości.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
– Firmy, które zajmują się nieruchomościami, muszą dziś w dużo większym stopniu zwracać uwagę na to, czego potrzebują ich klienci. To jest bardzo duże wyzwanie, bo mamy wrażenie, że wiele firm, zwłaszcza technologicznych, tworzy w tej chwili produkty w oderwaniu od potrzeb klientów. Tu jest największe pole do zmiany. Potrzeba lepszego zbadania rynku, lepszej odpowiedzi na te potrzeby, dzisiaj to jest bardzo duża luka do zagospodarowania – mówi ekspert Otodom.
Przede wszystkim funkcjonalność
W nowoczesnych miastach – wraz z postępującą zmianą modelu pracy na hybrydowy bądź zdalny – przeobrażeniom podlega też sektor nieruchomości komercyjnych. Tradycyjne biurowce coraz częściej są uzupełniane przez obiekty oferujące przestrzenie typu open space i coworkingowe, pomieszczenia przystosowane do organizacji wydarzeń i spotkań na większą i mniejszą skalę czy rekreacji.
– Praca przyszłości w innowacyjnym mieście będzie się cechować kilkoma głównymi aspektami: inkluzywnością, dostępnością i współpracą. Tak naprawdę już dziś miejsca pracy przestają służyć tylko i wyłącznie do pracy, a stają się miejscami spotkań – mówi Jerzy Brodzikowski, general manager CIC Warsaw, czyli kampusu innowacji ukierunkowanego przede wszystkim na potrzebę budowania relacji i dzielenia się wiedzą. – Miejsca takie jak kampus innowacji CIC Warsaw są podobne do agory w starożytnym Rzymie czy Grecji, gdzie ludzie przychodzili się spotkać i porozmawiać. To umożliwia wymianę wiedzy, edukację, tworzenie wspólnych inicjatyw. Zwłaszcza w erze postpandemicznej, gdzie zauważyliśmy bardzo duże zmiany w dynamice w pracy i przejście na nowy model, jakim jest praca hybrydowa.
Jak zauważa prezes zarządu Warexpo Marcin Ochmański, w inteligentnych miastach funkcjonalną częścią przestrzeni publicznej stają się nawet nośniki reklamy zewnętrznej, które – poza contentem reklamowym – mogą posłużyć jako element zarządzania kryzysowego i przekazywać informacje o dużo większej wadze, np. uprzedzać o gwałtownych zmianach pogody, nawałnicach czy silnych wiatrach albo podawać w czasie rzeczywistym informacje o awariach czy wypadkach, usprawniając w ten sposób komunikację w ramach miasta.
– Elementem inteligentnego miasta są poinformowani mieszkańcy, którzy wykorzystują tę wiedzę do optymalizacji własnych działań. W tym kontekście nośniki reklamy zewnętrznej jak najbardziej wpasowują się w ideę smart city, bo jest to medium przede wszystkim zasięgowe, demokratyczne i skuteczne, a w jego obrębie funkcjonuje większość populacji miast liczących powyżej 200 tys. mieszkańców. Poza tym nośniki reklamy zewnętrznej oczywiście mają w sobie komponent nie tylko informacyjny, ale też komercyjny. I ten komponent może finansować różne funkcjonalności, jak np. ładowarka do pojazdów elektrycznych. To jest coś, co ułatwia rozwój tego typu infrastruktury – mówi Marcin Ochmański.
Według danych ONZ w miastach mieszka w tej chwili ok. 55% światowej populacji, ale do 2050 r. ten odsetek wzrośnie już do 68%. Ten trend nie ominie też polskich miast, które według prognoz Banku Światowego do połowy tego stulecia będą zamieszkiwane już przez 70% populacji kraju. Ta postępująca urbanizacja sprawia, że miasta muszą się dziś mierzyć z długą listą wyzwań, dotyczących chociażby smogu i złej jakości powietrza, hałasu, gospodarki odpadami, jakości usług publicznych i zdrowotnych, rozwoju infrastruktury publicznej i komunikacyjnej, zapewnienia bezpieczeństwa, dostępności mieszkań, chaosu przestrzennego, efektywności energetycznej czy nierówności społecznych. Wiele z tych wyzwań można zagospodarować z wykorzystaniem rozwiązań smart city. Wartość globalnego rynku takich rozwiązań jest szacowana na ponad 1,2 bln dol., ale w najbliższych latach spodziewany jest wzrost przekraczający 24% rocznie, do ponad 7 bln dol. na koniec obecnej dekady.
O wnioskach z raportu i innowacyjności polskich miast eksperci debatowali podczas styczniowego Thursday Gathering – spotkania społeczności innowatorów. Ta inicjatywa Fundacji Venture Café Warsaw służy temu, by podczas cotygodniowych wydarzeń w swobodnej atmosferze dzielić się wiedzą, doświadczeniami i kontaktami.
Źródło: Newseria