Przygotowanie powierzchni ma znaczenie

Wagner Metalltechnik
Agata Pinkas
22.3.2016

Powłoki proszkowe tworzą gładkie powierzchnie, jednak oprócz ładnego wyglądu liczy się wytrzymałość i ochrona antykorozyjna, a tę można uzyskać dzięki właściwej obróbce elementów przed malowaniem.

Malowanie proszkowe polega na nakładaniu na metal farby w postaci proszku metodą natrysku elektrostatycznego lub elektrokinetycznego. Naładowane w pistolecie cząsteczki farby osadzają się na uziemionym przedmiocie, który następnie umieszcza się w piecu, gdzie w temperaturze ok. 200°C następuje stopienie i utwardzenie powłoki. Czas utwardzania w piecu wynosi – w zależności od temperatury – ok. 20 minut, a grubość uzyskanej warstwy oscyluje między 60 a 120 mikronów (co odpowiada kilkuwarstwowemu pokryciu tradycyjnymi materiałami rozpuszczalnikowymi). Tak otrzymana powłoka lakiernicza jest odporna na korozję, chemikalia, wysoką temperaturę (ok. 100°C) i uszkodzenia mechaniczne.

Wstępny wybór
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele rodzajów farb do malowania proszkowego. Najczęściej są to wyroby epoksydowe, poliestrowe, epoksydowo-poliestrowe, poliuretanowe oraz silikonowe. Wstępnego wyboru rodzaju powłoki można dokonać już w momencie, w którym znamy rodzaj pokrywanego nią materiału (np. aluminium, stal czy ocynkowany materiał podstawowy). Kolejną ważną informacją jest miejsce zastosowania danego elementu: czy będzie to zamknięte pomieszczenie, czy otwarta przestrzeń wystawiona na działanie czynników zewnętrznych. W większości przypadków w pomieszczeniach powłoka spełnia rolę estetyczną, a na wolnym powietrzu funkcyjną. Przykładowo, ogrodzenie ze stali czarnej lakierowane jednowarstwowo nie będzie nam zbyt długo służyło. Wprawdzie będzie tanie, ale wady w postaci korozji lub odprysków farby pojawią się bardzo szybko.

Każdy specjalista od malowania proszkowego doradzi klientowi wstępne malowanie. Jednak samo ocynkowanie w wielu przypadkach nie wystarczy, aby zapewnić odpowiednią ochronę antykorozyjną. Niezbędne będzie jeszcze nałożenie podkładu, co wiąże się z kolei z koniecznością poniesienia wyższych kosztów. W przypadku wspomnianego ogrodzenia dla uzyskania optymalnej powłoki należałoby wykonać kolejno ocynkowanie, chemiczną obróbkę wstępną lub ewentualnie piaskowanie, gruntowanie podkładem epoksydowym i końcowe pokrycie wierzchnie. Całkowity koszt takiego procesu jest średnio o 150% wyższy niż zwyczajowa cena wykonania struktury jednowarstwowej. Jednak argumentem przemawiającym za taką inwestycją jest niezmieniona przez lata jakość balustrady nie wymagającej ponownego malowania.

Przygotowanie powierzchni
Stan powierzchni przed nałożeniem powłoki lakierniczej ma bezpośredni wpływ na dalszą obróbkę. Nawet najlepsze farby proszkowe nie zdadzą egzaminu bez właściwego przygotowania podłoża. Przygotowanie to obejmuje szereg zabiegów technicznych, takich jak: odtłuszczanie, piaskowanie, suszenie, odpylanie i malowanie środkami antykorozyjnymi. Wybór odpowiedniej metody obróbki zależy w tym przypadku od rodzaju podłoża, oczekiwanej skuteczności oraz możliwości finansowych zakładu.

Przygotowanie powierzchni odlewu pod powłoki proszkowe ma na celu przede wszystkim usunięcie wszelkich zanieczyszczeń. Wynika to z elektrostatycznej metody nakładania farby proszkowej, w której każde zanieczyszczenie powierzchni – stałe, półstałe lub płynne – zmienia grubość warstwy proszku stosownie do jego przewodności elektrycznej. Pierwszym etapem przygotowania powierzchni jest mycie. W zależności od rodzaju zabrudzeń stosuje się mycie wodą, alkaliczne, emulsjami lub rozpuszczalnikami. Kolejny etap to nadanie odpowiedniej chropowatości. Właściwa chropowatość zwiększa powierzchnię styku powłoki z podłożem, a tym samym ułatwia mechaniczne przyczepienie się farby do metalu. Można ją osiągnąć za pomocą różnych metod, w tym oczyszczania ścierniwem lub nakładania powłok konwersyjnych czy gruntów reaktywnych.

Obróbka mechaniczna i chemiczna
Rezultaty obróbki strumieniowo-ściernej są w dużym stopniu uzależnione od rodzaju i granulacji ścierniwa, a także materiału, kształtu i wielkości przedmiotu. Obserwowany w ostatnich latach postęp techniczny w zakresie konstrukcji oczyszczarek pneumatycznych i wirnikowych oraz składu i właściwości ścierniw sprawia, że metoda ta jest obecnie uznawana za najskuteczniejszy sposób oczyszczania powierzchni metali.

Zanieczyszczenia powierzchni przedmiotów wykonanych ze stopów żelaza oraz metali nieżelaznych można z kolei usunąć metodami chemicznymi. Zapewniają one nie tylko właściwe odtłuszczenie powierzchni, ale także uzyskanie czystości podłoża porównywalnej z tą osiąganą w wyniku obróbki strumieniowo-ściernej. Fosforanowanie poprawia przyczepność powłok malarskich do powierzchni metalu, a także poprawia odporność korozyjną podłoża. Najczęściej stosuje się fosforanowanie żelazowe i cynkowe. Wybór zależy w tym przypadku od warunków otoczenia, na które będzie docelowo narażona powierzchnia. Fosforanowanie może zostać wykonane metodą natryskową lub zanurzeniową.

Fosforanowanie cynkowe uważane jest za najlepszą metodę chemicznego przygotowania powierzchni pod malowanie. Znacznie poprawia bowiem zarówno przyczepność powłok malarskich, jak i właściwości antykorozyjne pomalowanych materiałów. Na proces fosforanowania cynkowego składa się zasadniczo pięć faz technologicznych: czyszczenie powierzchni, płukanie, fosforanowanie, ponowne płukanie i płukanie pasywujące.

Z kolei w procesie fosforanowania żelazowego występują co najmniej dwie fazy technologiczne: połączony proces mycia i fosforanowania oraz spłukiwanie. Fosforanowanie żelazowe jest najprostszą i najtańszą metodą fosforanowania. Poprawia przyczepność powłok malarskich do podłoża stalowego, lecz jego własności antykorozyjne nie są tak dobre jak te uzyskiwane w wyniku fosforanowania cynkowego.

Inną metodą oczyszczania i przygotowywania powłok do malowania proszkowego jest chromianowanie. Efektem tego procesu jest cienka bezbarwna lub żółtawa powłoka.

Nie wszystkie materiały można malować proszkowo
Nie wszystkie materiały mogą być jednak poddawane chemicznej obróbce wstępnej. Źle znoszą ją m.in. części ze stali nierdzewnej i materiały podstawowe, takie jak miedź, magnez czy cynk. W efekcie elementy z tych materiałów pokryte farbą proszkową mogą wykazywać problemy z przyczepnością powłoki do podłoża. Poza tym należy wziąć pod uwagę, że po pokryciu farbą element musi trafić do pieca w celu utwardzenia powłoki, a zatem powinien być odporny na oddziaływanie wysokiej temperatury (180-200°C).

Do lakierowania proszkowego idealnie nadają się natomiast elementy stalowe, ze stali kwasoodpornych, ocynkowane, aluminiowe i żeliwne. Właściwości antykorozyjne materiału, jego odporność termiczna oraz grubość powłoki ochronnej uzależnione są przy tym od rodzaju farby oraz czasu oddziaływania temperatury na zabezpieczony element.

Lakierowanie proszkowe to najefektywniejsza, a także jedna z najnowocześniejszych metod pokrywania metali. W przeciwieństwie do farb ciekłych lakiery proszkowe dają powłoki gładkie, bez spękań, zacieków, marszczeń czy pęcherzyków. Stosowane są do malowania ochronnego (zabezpieczania przed korozją), a także dekoracyjnego. Charakteryzują się bardzo dobrymi własnościami mechanicznymi oraz wysoką odpornością na oddziaływania czynników chemicznych i atmosferycznych.

O Autorze

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę