Tak wysoki i stabilny wynik, który stawia opakowania aluminiowe na pozycji lidera recyklingu, osiągnięto dzięki efektywnie funkcjonującemu obrotowi komercyjnemu w punktach skupu. Nowe przepisy prawne regulujące wdrożenie zasad rozszerzonej odpowiedzialności producenta, nad którymi obecnie pracuje rząd, powinny uwzględniać wypracowane przez branżę aluminiową, dobrze działające i sprawdzone rozwiązania.

Osiągnięcie tak wysokich poziomów było możliwe dzięki ogólnokrajowej sieci punktów skupu, przyjmującej od mieszkańców puszki po napojach na zasadach komercyjnych, która tworzy samofinansujący się system efektywny pod względem ekonomicznym i środowiskowym. W znaczącym stopniu przyczyniło się do tego zaangażowanie branży aluminiowej w proces recyklingu. Obecnie krajowi producenci puszek we współpracy z przetwórcami aluminium z powodzeniem zamykają „recycling loop”, urzeczywistniając założenia gospodarki obiegu zamkniętego.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w UE przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach pokrywają koszty zbierania, transportu, doczyszczenia, a w skrajnych przypadkach również finansują ich recykling. Opakowania aluminiowe, będące najcenniejszym surowcem wtórnym w odpadach komunalnych, nie generują dodatkowych kosztów i nie trzeba dopłacać do ich przetwarzania. W przypadku aluminium wartość zebranego surowca pozwala na pokrycie kosztów jego doczyszczenia, a nawet zbierania i transportu. Szczególne zalety i właściwości tego metalu powinny zostać wzięte pod uwagę podczas wypracowywania polskich przepisów dotyczących Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), nad którymi obecnie prowadzone są prace.

– Zdajemy sobie sprawę, że konieczne jest wprowadzenie nowych rozwiązań, które zapewnią spełnienie unijnych, ambitnych wymogów dotyczących poziomów recyklingu. Jednocześnie, jako branża, która od lat dokłada wszelkich starań, aby osiągnąć obecne ponadprzeciętne poziomy odzysku puszek aluminiowych, oczekujemy, że nowe przepisy będą uwzględniały system, który skutecznie funkcjonuje już dzisiaj zarówno na poziomie prawnym, operacyjnym, jak i finansowym – podkreślił Bartłomiej Wojdyło, p.o. dyrektora zrównoważonego rozwoju Grupy Canpack oraz członek zarządu Fundacji Recal.

Jednym z dyskutowanych rozwiązań w ramach ROP jest wprowadzenie kaucji na opakowania napojowe, co niewątpliwie przyczyniłoby się do podniesienia ogólnych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych. Projektując system depozytowy dla opakowań do napojów, należy jednak pamiętać, że nadwyżki generowane ze sprzedaży cennych surowców nie mogą wspierać finansowo pozostałych, deficytowych opakowań, jak np. kartony do soków. Rozważane dziś wprowadzenie systemu depozytowego dla wszystkich opakowań w Polsce powinno w pierwszej kolejności dotyczyć opakowań trudnych w wydzieleniu ze strumienia odpadów z gospodarstw domowych, dla których jest to często jedyna droga do osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku.

– Fundacja Recal, reprezentująca branżę odzysku opakowań aluminiowych, stoi na stanowisku, że drogi we wdrożeniu system depozytowy powinien w pierwszej kolejności być wprowadzony dla opakowań, dla których jest to najkrótsza i być może jedyna droga do osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku – podkreśla Jacek Wodzisławski, prezes Fundacji Recal. – System już na etapie wdrożenia powinien zakładać możliwość rozszerzenia w przyszłości na inne opakowania i być traktowany jako uzupełnienie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.

Aby system był efektywny, opłaty ponoszone przez producentów powinny odzwierciedlać koszty i możliwości przetworzenia danego opakowania. W takim modelu wysokie koszty zablokują wprowadzanie opakowań trudnych lub niemożliwych do recyklingu. Mniejsze koszty generować będą za to opakowania monomateriałowe lub łatwe do przetwarzania, jak aluminiowe puszki napojowe. Takie rozwiązanie znacząco wpłynie na wzrost znaczenia ekoprojektowania opakowań pod kątem ich późniejszego przetwarzania.

Źródło: Recal; źródło zdjęcia: Pixabay – fotoerich