Wyższy poziom bezpieczeństwa, lepsza wydajność i efektywność, niższe koszty jednostkowe – to tylko kilka korzyści, jakie niesie ze sobą wdrażanie nowoczesnych technologii w produkcji. Nie inaczej jest w przypadku procesów logistycznych, gdzie zaawansowane rozwiązania technologiczne ułatwiają pracę związaną z przenoszeniem różnego rodzaju ładunków i coraz częściej stają się ważnym elementem łańcucha produkcyjno-logistycznego. W pełni lub częściowo zautomatyzowane środki transportu bliskiego, zintegrowane z istniejącą linią produkcyjną, parkiem maszynowym czy magazynem, mogą stanowić istotny element kompleksowego systemu zarządzania, co pozwoli na bieżące monitorowanie każdego ładunku i wyeliminowanie potencjalnych pomyłek. Tym samym odpowiednie dopasowanie do specyfiki działalności danego zakładu produkcyjnego może przynieść wymierne korzyści zarówno dużym, jak i małym przedsiębiorstwom.

Krótki zasięg

Do grupy środków transportu bliskiego zalicza się bardzo szeroką grupę urządzeń różnego typu. Ich wspólnym mianownikiem jest wspomniana bliska odległość i zasięg urządzenia ograniczony do transportu zwykle lądowego (poziomego lub pionowego), który jednak nie odbywa się wyłącznie w hali produkcyjnej bądź magazynu, ale też np. na placu budowy lub placu składowym, manewrowym bądź innym na terenie zakładu przemysłowego. Kolejna wspólna cecha to konieczność specjalistycznego nadzoru i obsługi przez specjalnie przeszkolonych operatorów.

Urządzeniami transportu bliskiego są te maszyny i pojazdy, które służą do przenoszenia, przesuwania bądź podnoszenia różnych ciężkich ładunków (rzadziej osób – jak np. schody ruchome czy urządzenia do przemieszczania osób niepełnosprawnych). W tej grupie znajdziemy zarówno proste, nieskomplikowane urządzenia wykorzystywane do prostych czynności, jak i bardziej złożone, kompleksowe systemy transportowe, które stanowią uzupełnienie zaawansowanych procesów produkcyjnych i spełniają najbardziej wyszukane wymagania.

Dźwignice proste i złożone

W zastosowaniach przemysłowych często spotykaną grupą urządzeń do transportu bliskiego są dźwignice, które mają szerokie spektrum zastosowań. W grupie tej można wyróżnić co najmniej kilka typów środków transportowych. Do dźwignic prostych zalicza się m.in. mało skomplikowane urządzenia z niewielką liczbą funkcjonalności, jak np. dźwigniki, które służą do pionowego podnoszenia ładunków, oraz cięgniki (wciągarki, przyciągarki, wciągniki i wodzarki), również stosowane do prostych czynności transportowo-przeładunkowych. Urządzenia te mogą być napędzane siłą mięśni, jednak w przemyśle zdecydowanie częściej można spotkać napęd elektryczny. Bardzo często też proste dźwignice stanowią część składową innego, bardziej zaawansowanego urządzenia.

Do grupy dźwignic złożonych zaliczamy przede wszystkim różnego rodzaju suwnice i żurawie. Te pierwsze służą do przemieszczanie ładunków w pionie i poziomie, a ich częściami składowymi są np. wciągarki bądź wciągniki oraz mosty z zainstalowanymi torami jazdy. Do głównych zalet suwnic należy zdolność przenoszenia bardzo ciężkich ładunków, jednak transport ten ograniczony jest do rozpiętości mostu, długości torowiska oraz maksymalnej wysokości wciągnika. 

Do przenoszenia ładunków o dużych gabarytach służą także różne typy żurawi – stacjonarnych i mobilnych. W przypadku dużych żurawi, tzw. wieżowych (wykorzystywanych np. w portach, stoczniach, na budowach), eksploatacja takiego urządzenia wiąże się z licznymi obostrzeniami i koniecznością spełniania rygorystycznych wymagań.

Wózki transportowe i manipulatory

Niezwykle popularną grupę urządzeń transportu bliskiego stanowią wózki jezdniowe (spotykane są również wózki szynowe). Ze względu na rodzaj napędu wyróżniamy wózki spalinowe, elektryczne (sieciowe lub akumulatorowe), a także pchane lub ciągnięte przez operatora. Do najważniejszych zadań wykonywanych przy użyciu wózków należy zwykły transport ładunków, transport z możliwością podnoszenia ładunku (tzw. wózki widłowe) bądź ciągnięcie przyczep z ładunkiem (wózki ciągnikowe). 

Choć obsługa wózków nie należy do czynności skomplikowanych, to coraz większą popularność zaczynają także zdobywać autonomiczne wózki transportowe (Automated Guided Vehicle, AGV), do których może należeć przyszłość, jeśli chodzi o transport towarów na niewielką odległość.
Do szybkiego podnoszenia, przenoszenia i umieszczania na stanowisku pracy ładunków o masie nawet powyżej tony świetnie nadają się manipulatory, które zbudowane są najczęściej z wciągników lub podnośników oraz prostych żurawi obrotowych, suwnic bądź torów jazdy. W klasycznych manipulatorach za sterowanie odpowiada operator, który ręcznie manipuluje przenoszonym ładunkiem. W bardziej zaawansowanych urządzeniach ruch ten staje się coraz bardziej zautomatyzowany, dzięki czemu jest on szybszy i dużo bardziej precyzyjny.

Optymalny dobór urządzenia

Wybór środka transportowego to ważna kwestia, która może decydować o efektywności produkcji danego zakładu. Ważne jest, by przy doborze parametrów pracy wybranego urządzenia nie kierować się wyłącznie bieżącymi potrzebami, ale też uwzględniać planowany rozwój przedsiębiorstwa. Kolejną istotną kwestią jest środowisko pracy – czy urządzenie będzie pracować wyłącznie w hali, czy także na zewnątrz, jakie będą panować w tym miejscu temperatury, czy np. będzie narażone na kontakt z wodą. Warto też pamiętać, że błędem jest szukanie oszczędności poprzez wybór najtańszego na rynku rozwiązania.