Gwintowanie polega na nacięciu gwintu, czyli wykonaniu wgłębień na powierzchni obrabianej wzdłuż linii śrubowej. To prosta i wydajna metoda obróbki skrawaniem. Do jej zalet można zaliczyć ograniczenie liczby przestojów, duże prędkości pracy i wysoką trwałość gwintu. W związku z rozwojem technologii obróbki skrawaniem gwintowniki cieszą się coraz większym zainteresowaniem.

Do gwintowania wykorzystuje się narzędzia skrawające: gwintowniki ręczne lub maszynowe (przeznaczone do nacinania gwintów w otworach), narzynki (do wykonywania gwintów na wałkach oraz niestandardowych gwintów rurowych) oraz frezy monolityczne (do frezowania gwintów). Obecnie najczęściej gwintowanie wykonuje się na maszynach CNC, które gwarantują płynną i precyzyjną pracę z możliwością ustawienia prędkości obrotowych. 

Wybór metody i narzędzi

Producenci oferują szeroki wybór narzędzi dopasowanych do różnych przedmiotów obrabianych. Dla przebiegu obróbki istotne znaczenie mają materiał, powłoka i geometria narzędzi. Aby uzyskać gwinty o wysokiej jakości przy jednoczesnym dobrym przebiegu obróbki, należy przestrzegać zaleceń dotyczących wyboru metody i narzędzi.

Istotny jest oczywiście też poddawany obróbce przedmiot: możliwość jego zamocowania, ewentualne trudności z odprowadzaniem lub kontrolą wiórów, podatność na łamanie wiórów, wielkość partii, rodzaj gwintu (pojedynczy czy wielokrotny) itd. Kolejna kwestia to zarys gwintu, który określa jego geometrię: średnica obrabianego przedmiotu, kąt zarysu, podziałka i kąt pochylenia linii śrubowej. 
Przy doborze obrabiarki natomiast należy zwrócić uwagę m.in. na jej stabilność, moc i moment obrotowy, doprowadzanie chłodziwa, liczbę dostępnych ustawień narzędzia, ograniczenia związane z prędkością obrotową, opcje mocowania i dostępne cykle toczenia gwintu. 

Gwintowniki specjalne i uniwersalne

Wśród dostępnej na rynku oferty znaleźć można m.in. gwintowniki maszynowe CoroTap firmy Sandvik o udoskonalonym kształcie krawędzi skrawającej, co pozwala ograniczyć działanie osiowych sił skrawania i momentu obrotowego. Linia CoroTap obejmuje wybór narzędzi o różnych zarysach gwintów w dwóch kategoriach: gwintowniki przeznaczone do konkretnych materiałów i narzędzia uniwersalne.

Wśród oferowanych przez firmę produktów znajduje się seria gwintowników z prostym rowkiem wiórowym zoptymalizowanych pod kątem obróbki materiałów generujących krótkie wióry z grup ISO K, ISO N i ISO H (CoroTap 100). Nadaje się do otworów przelotowych i nieprzelotowych. Inna propozycja to gwintowniki ze skośną powierzchnią natarcia, popychające wióry do przodu, używane do nacinania gwintów w otworach przelotowych (CoroTap 200). Poza tym dostępna jest seria ze śrubowymi rowkami wiórowymi do gwintowania otworów nieprzelotowych o długości do 3xD (CoroTap 30) i gwintowygniatak do szybkościowej i bezwiórowej obróbki gwintów, nadający się zarówno do otworów przelotowych, jak i nieprzelotowych w stali, stali nierdzewnej, aluminium i superstopach żaroodpornych (CoroTap). 

Duże prędkości, ekonomiczna obróbka

Także firma Yamawa ma w swojej ofercie serie gwintowników. Za pomocą narzędzi HF Ultra Fast można prowadzić obróbkę z bardzo dużymi prędkościami, co pozwala na zmniejszenie czasu cyklu gwintowania. Zastosowany wzmocniony chwyt powoduje zmniejszenie bicia. Wykonane ze stali szybkotnącej gwintowniki F Fast dają mniejsze opory skrawania i zwiększoną odporność narzędzi na ewentualne złamanie. Seria Dry HD za kolei zaprojektowana została tak, by zapewnić stałą wydajność nawet podczas gwintowania na sucho. Powierzchnia tych narzędzi ogranicza ich zużycie i chroni przed zjawiskami towarzyszącymi wysokim temperaturom. Dostępne są także gwintowniki węglikowe, które mogą być wykonane z żeliwa (seria CT-FC, do gwintowania w produkcji masowej), ze stopów aluminium (seria MD-AD-CT z wysoką odpornością na ścieranie) i ze stali hartowanej (serie EH-CT i UH-CT). Na precyzję i wydajność obróbki postawiono z kolei w gwintownikach Version Up.

Wśród propozycji firmy znajdują się również gwintowniki skrętne, zalecane do gwintowania otworów ślepych. Nadają się do obróbki otworów w materiałach, w których występuje wiór o średniej i dużej długości. Z kolei gwintowniki lewoskrętne – będące efektem rozwoju gwintowników ze skośną powierzchnią natarcia – umożliwiają płynne i kontrolowane odprowadzanie wiórów.

W przypadku gwintowania ręcznego zazwyczaj pierwszym wyborem są gwintowniki z prostym rowkiem wiórowym, zwykle wytwarzające bardzo małe wióry, dzięki czemu narzędzia te mogą być stosowane zarówno w obróbce ślepych, jak i przelotowych otworów. 

Proste, skrętne, wydajne, wszechstronne

Szeroką ofertę gwintowników (ponad 800 produktów) przygotowała także firma Seco Tools. Seria Threadmaster Tap obejmuje i gwintowniki z prostymi, skrętnymi rowkami wiórowymi, i narzędzia ze skośną powierzchnią natarcia, i nagniataki. Wszystkie mają specjalnie zaprojektowane powłoki zwiększające wydajność, trwałość i wszechstronność. 

Gwintowniki tej  firmy dostępne są w wersjach do wszystkich popularnych wielkości i profili gwintów, pozwalają na wykonywanie otworów przelotowych i nieprzelotowych. Wiele z nich można dostać w wariantach z chłodzeniem bezpośrednim lub bez oraz w konfiguracji z prostymi bądź skrętnymi rowkami wiórowymi.

+++
Artykuł powstał na podstawie materiałów firm: Optima Tools, Sandvik, Yamawa, Seco Tools.