Ciepłownie w Polsce wykorzystują głównie paliwa kopalne, co wpływa negatywnie na zmiany klimatyczne. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju chce ograniczyć te zmiany i wesprzeć przejście ciepłownictwa w naszym kraju na odnawialne źródła energii. To główny powód, dla którego zainicjowano przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”. W całej inicjatywie nie bez znaczenia jest element rywalizacji. Dziesięć firm, które w wyniku ogłoszonego właśnie postępowania zostanie wybranych do pierwszej fazy przedsięwzięcia, będzie miało za zadanie przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych.

Zaprojektują cyfrowe modele demonstratorów innowacyjnej technologii

Badania powinny one potwierdzić, że można opracować system ciepłowniczy, który zamiast energii pochodzącej ze spalania paliw kopalnych, będzie dostarczać odbiorcom ciepło pozyskane ze źródeł odnawialnych o udziale co najmniej 80%. Aby to wykazać, uczestnicy zaprojektują cyfrowe modele demonstratorów innowacyjnej technologii „ciepłowni przyszłości”. Na wykonanie tych prac przewidziano w sumie 5 mln zł. Do kolejnego etapu, z budżetem 33 mln zł, NCBR zakwalifikuje jednego wykonawcę, który następnie przeniesie wyniki swoich dotychczasowych badań do postaci demonstratora nowej technologii i uruchomi go na terenie Polski. Przy czym nie jest wykluczone, że NCBR sfinansuje więcej demonstratorów technologii niż tylko jeden.

Po uruchomieniu demonstratora nastąpi ostatnia faza projektu, przeznaczona na eksploatację, obserwację i optymalizację demonstratora bądź demonstratorów. Pracujący demonstrator, jak i wykonane modele cyfrowe nowych ciepłowni OZE, będą wzorem dla całego rynku ciepłownictwa w Polsce. Na ich podstawie kolejne systemy ciepłownicze będą mogły skutecznie modernizować się z ery paliw kopalnych do świata OZE. Na dodatek Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zorganizuje specjalne spotkanie informacyjne dla wykonawców.

Dlaczego zmiana jest potrzebna?

Podczas spalania paliw stałych do atmosfery emitowany jest dwutlenek węgla, a wzrost jego stężenia odpowiada za zmiany w klimacie. To przede wszystkim właśnie przez CO₂ w atmosferze „zatrzymuje się” więcej promieniowania słonecznego, co powoduje globalne ocieplenie. W Polsce ciepłownictwo systemowe obejmuje 42% gospodarstw domowych i jest jednym z największych w Europie.

Obecnie około 83% koncesjonowanych przedsiębiorstw ciepłowniczych nie spełnia jednak kryterium przedsiębiorstwa efektywnego energetycznie. Coraz niższa jest też ich rentowność, co wynika m.in. ze stale rosnących cen emisji CO₂. Tylko znikoma liczba przedsiębiorstw ciepłowniczych korzysta z energii pozyskiwanej z OZE. Zdaniem ekspertów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju mniejszym systemom ciepłowniczym będzie coraz trudniej funkcjonować – dlatego potrzebna jest zmiana modelu działania i nowa technologia oparta o odnawialne źródła energii.

Ciepłownia przyszłości i kolejne wyzwania

"Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” to przedsięwzięcie finansowane z funduszy europejskich w ramach programu Inteligentny Rozwój. NCBR zakłada, że konwencjonalne ciepłownie zostaną zastąpione przez instalacje złożone z: kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznych, pomp ciepła, farm wiatrowych, biogazowni korzystających z odpadów rolniczych oraz magazynów ciepła, przy czym proces modernizacji nie może się odbywać kosztem klientów. Stąd istotnym warunkiem stawianym wykonawcom jest utrzymanie racjonalnych cen energii dla odbiorcy końcowego.

„Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” jest jednym z dziewięciu nowych przedsięwzięć zainicjowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, które mają na celu stworzenie nowych technologii dla polskiej gospodarki. W ramach projektów opracowane zostaną również m.in.: nowoczesne oczyszczalnie ścieków, budynki efektywne procesowo i energetycznie, systemy wentylacji dla szkół i domów, technologie domowej retencji, magazyny energii elektrycznej oraz magazyny ciepła i chłodu. Wszystkie przedsięwzięcia zostały wybrane pod kątem ich potencjału do masowego wdrożenia i możliwości stania się polską specjalnością.

Źródło: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju