W skład sieciowej inicjatywy badawczej Collective Learning Network weszło 19 specjalistów z różnych dziedzin – zarówno naukowców, jak i praktyków – pochodzących z czołowych instytucji w USA (m.in. MIT, Kellogg School of Management, Instytut Santa Fe), Wielkiej Brytanii (University of Oxford, UCL School of Management) oraz innych krajów europejskich (Austria, Niemcy, Hiszpania, Francja). Reprezentantka Wydziału Zarządzania jest jedyną badaczką z Polski i całej Europy Środkowo-Wschodniej zaangażowaną w ten międzynarodowy projekt.

Zespół otrzymał prestiżowy grant w wysokości blisko 500 tys. dolarów od amerykańskiej Narodowej Fundacji Nauki (NSF) na realizację projektu „Wzmocnienie inteligencji poprzez uczenie zbiorowe”. NSF finansuje badania podstawowe w dziedzinie nauk przyrodniczych (z wyłączeniem medycyny) oraz nauk ścisłych i technicznych.

Głównym ośrodkiem badawczym będzie Instytut Santa Fe, uznany na całym świecie za wiodącą instytucję zajmującą się badaniami nad złożonymi systemami.

Uczenie kolektywne, czyli jakie?

– Kolektywne uczenie się to unikatowa zdolność grup ludzkich do adaptacji strategii poznawczych i sieci społecznych, umożliwiająca wzajemne uczenie się  i pokonywanie wyzwań indywidualnych i zbiorowych – mówi prof. Katarzyna Sznajd-Weron. – Chociaż nasza zdolność do kolektywnego uczenia się doprowadziła do niesamowitych postępów kulturowych i technologicznych, jesteśmy w takim momencie naszej historii, w którym potencjalne koszty, w pewnym sensie zaburzonego lub nieprawidłowego kolektywnego uczenia się mogą zacząć przewyższać jego korzyści – dodaje.

Największym problemem okazuje się ogromna ilość informacji, które otrzymujemy od innych ludzi na wszelkie tematy. Bardzo utrudnia to ocenę tego, co jest dla nas użyteczne i wiarygodne, a co jest dezinformacją.

Badaczka z W8 podkreśla również, że aplikacje społecznościowe i komunikacyjne zmieniły sposób, w jaki wchodzimy w interakcje z innymi ludźmi. Koszty nawiązywania, utrzymywania i zrywania więzi społecznych są obecnie zupełnie inne niż dawniej. Nowy wymiar do tego kontekstu dodały również przełomy w rozwoju sztucznej inteligencji.

– Wydawałoby się, że sztuczna inteligencja ma potencjał, aby zwiększyć nasze kolektywne możliwości uczenia się, ale w związku z jej rozwojem pojawiają się kolejne zagrożenia związane z dezinformacją, stronniczym uczeniem się, kontrolą nad dostępem do informacji i wiele innych – wyjaśnia prof. Katarzyna Sznajd-Weron. – Dlatego właśnie zagadnienie kolektywnego uczenia jest dziś tak ważne – z jednej bowiem strony stoimy obecnie przed wielkimi wyzwaniami, jak na przykład zmiany klimatyczne, w rozwiązaniu których kolektywne uczenie się mogłoby przynieść kolosalne korzyści, a z drugiej strony proces kolektywnego uczenia się natrafia na niespotykane wcześniej wyzwania związane z rozwojem nowych technologii – dodaje.

Interdyscyplinarna współpraca

Głównym celem projektu jest stworzenie sieci badaczy z różnych dziedzin w celu przeanalizowania możliwości i wyzwań związanych z wykorzystaniem nowych technologii w kolektywnym uczeniu się. W jej ramach naukowcy chcą opracować ramy teoretyczne, nowe narzędzia do badania kolektywnego uczenia się oraz zaprojektować platformy wspierające pozytywne interakcje i efektywne uczenie kolektywne.

– Wydaje się, że wszystkie przedstawione wcześniej ważne i wielowymiarowe problemy nie mogą być rozwiązane, gdy patrzy się na nie tylko z jednej perspektywy. Dlatego nasza sieć jest złożona z przedstawicieli różnych dyscyplin, takich jak psychologia, kogniwistyka, antropologia, nauki o zarządzaniu, ekonomia, nauki polityczne, filozofia, fizyka układów złożonych, matematyka stosowana i obliczeniowe nauki społeczne – tłumaczy badaczka. – Sam projekt jest bardzo specyficzny i pierwsze dyskusje z jego liderami i innymi członkami sieci pokazały, jak bardzo jest inny od wszystkiego, z czym wcześniej miałam do czynienia. Tematem badań jest kolektywne uczenie się, ale jednocześnie kolektywne uczenie jest też metodą realizacji tego projektu – dodaje.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

IT w przemyśle

Czy generatywna sztuczna inteligencja zrewolucjonizuje także branżę przemysłową?

Generatywna sztuczna inteligencja (GenAI), która potrafi tworzyć zróżnicowane treści w oparciu o posiadaną bazę danych, zaczyna podbijać różne obszary naszego codziennego życia. Coraz częściej w jej stronę zaczyna spoglądać więc sektor produkcyjny. Narzędzia oparte na generatywnej sztucznej inteligencji mają bowiem duży potencjał do wykorzystania, m.in. w projektowaniu innowacyjnych produktów, kontroli jakości, optymalizacji procesów produkcyjnych czy raportowaniu i analizie.

Prof. Katarzyna Sznajd-Weron specjalizuje się w dynamice opinii, modelowaniu agentowym i modelach wpływu społecznego, dlatego w projekcie szczególnie interesuje ją możliwość wykorzystania i rozwijania platform badawczych umożliwiających eksperymenty z udziałem ludzi, sztucznej inteligencji oraz modeli agentowych.

– Myślę, że właśnie w tym obszarze będę najintensywniej pracowała, ale też z zaciekawieniem czekam, w którą stronę to wszystko pójdzie – przyznaje.

Razem w nieznane

Głównym efektem projektu będzie więc stworzenie interdyscyplinarnej, międzynarodowej sieci badaczy, którzy będą w stanie zidentyfikować i ocenić zarówno zagrożenia, jak i korzyści wynikające z oddziaływania pomiędzy kolektywnym uczeniem się a nowymi technologiami. Tym samym będą mogli zaproponować rozwiązania, które pomogą w rozwiązaniu najbardziej palących problemów współczesnego świata. 

Obecnie członkowie sieci dyskutują nad tym, które z wielu zagadnień dotyczących wzajemnych oddziaływań pomiędzy kolektywnym uczeniem się a nowymi technologiami jest dla nich najbardziej intersujące.

– To znaczy, że niektóre z efektów badań trudno na razie przewidzieć, co jest moim zdaniem wyjątkowo fascynujące. Może się okazać, że rozwiążemy problem, o którym nawet wcześniej nie pomyśleliśmy. To jest wspaniałe, że ten projekt pozwala na taką kreatywność i nieprzewidywalność. Oczywiście niektóre efekty można wymienić już teraz, ale z wielką nadzieją i ekscytacją czekam na to, co wyłoni się w trakcie interakcji w naszej sieci – podkreśla badaczka.

Sieć złożona obecnie z 19 badawczy w ciągu najbliższych czterech lat zostanie znacząco rozbudowana. W planach jest m.in. organizacja seminariów, warsztatów i szkół letnich. Część tych spotkań odbywać się będzie online, a część na żywo.

– Mamy też nadzieję, że uda nam się nie tylko zrozumieć i zidentyfikować problemy dotyczące wzajemnego oddziaływania pomiędzy kolektywnym uczeniem się i nowymi technologiami, ale też zaproponować bardzo konkretne rozwiązania. Na przykład opracować zasady projektowania platform, które wspierają pozytywne funkcjonowanie zbiorowe, przeciwdziałają dezinformacji i polaryzacji społecznej – zaznacza prof. Katarzyna Sznajd-Weron.

Źródło: Politechnika Wrocławska