Aparatura badawcza konstruowana przez polskich naukowców i inżynierów instalowana jest na wielu satelitach i brała udział w znaczącej liczbie kosmicznych misji badawczych do odległych ciał Układu Słonecznego. Badaniami i eksploracją Kosmosu zajmuje się w Polsce Centrum Badań Kosmicznych PAN. Placówka ta powołana została do życia decyzją Prezydium Polskiej Akademii Naukowej w 1976 roku, a swoją działalność rozpoczęła 1 kwietnia 1977 roku. Od 1991 roku współpracuje z Europejską Agencją Kosmiczną (ang. ESA – European Space Agency). W strukturze Centrum Badań Kosmicznych znalazła się także filia we Wrocławiu, która zajmuje się badaniami Słońca. Jedną z wielu dziedzin, którą zajmuje się CBK jest konstruowanie aparatury badawczej, która umieszczana jest następnie na różnego rodzaju pojazdach kosmicznych, sondach i próbnikach.

Eksploracja przestrzeni
Jak można wyczytać na internetowych stronach Centrum Badań Kosmicznych, w latach 1977-2001 zaprojektowano, zbudowano i wystrzelono w przestrzeń kosmiczną 44 przyrządy badawcze skonstruowane przez polskich uczonych i inżynierów z CBK. Dziewiętnaście z tych przyrządów było aparaturą rakietową, a dwadzieścia pięć satelitarną. W czasach PRL-u eksperymenty prowadzone były niemal wyłącznie w ramach programu Interkosmos, ale, co ciekawe, ostatni z eksperymentów z aparaturą rakietową przeprowadzono w 1992 roku we współpracy z NASA. Skorzystano wtedy z amerykańskiej rakiety Terrier-Black Barnt.

Aparatura satelitarna zaczęła powstawać w CBK od 1986 roku, kiedy to w ramach programu Interkosmos dwa przyrządy znalazły się na satelicie Kosmos-1809, znanym także pod nazwą Jonosonda, gdyż zaprojektowany został z myślą o badaniu jonosfery. Ważący 700 kg Kosmos-1809, wystrzelony został 17 grudnia 1986 roku z kosmodromu w Pleszecku i był jednym z ponad 2400 radzieckich sztucznych satelitów wysyłanych na orbitę okołoziemską w ramach programu Interkosmos. Na jego pokładzie znalazły się m.in. miernik gęstości i stężenia plazmy, miernik temperatury elektronów, spektrometr masowy, spektrometr fotoelektryczny, miernik pola elektrycznego, miernik tła bardzo niskiej częstotliwości (70 Hz-20 KHz) oraz miernik szerokopasmowy (0,1-50 MHz). Mierniki odpowiedzialne za pomiary plazmy i temperatury elektronów były skonstruowane właśnie w CBK.
Aparatura konstruowana w CBK była nie tylko umieszczana na radzieckich satelitach z serii Interkosmos, ale wchodziła również m.in. w skład oprzyrządowania sond międzyplanetarnych FOBOS oraz MARS-96. Sprzęt skonstruowany w Centrum Badań Kosmicznych znalazł się też na pokładzie stacji orbitalnej MIR. Jednak chyba za największy sukces naukowy i konstrukcyjny należy uznać czujnik do pomiaru temperatury oraz przewodnictwa cieplnego THP, który zaprojektowany został przez Jerzego Grygorczuka i Zdzisława Krysińskiego pod kierunkiem profesora Marka Banaszkiewicza. Czujnik ten znalazł się bowiem w bloku aparaturowym próbnika Huygens, który 14 stycznia 2005 roku wylądował na powierzchni Tytana, największego z księżyców Saturna, stając się tym samym częścią pierwszego zbudowanego przez człowieka pojazdu, który wylądował na powierzchni księżyca innej planety.

Więcej na ten temat przeczytacie Państwo w MM Magazynie Przemysłowym 4/2011