• Konstrukcja łożysk kulkowych wahliwych opiera się na metalowych kulkach umieszczonych w specjalnie wykonanej bieżni pierścienia zewnętrznego
• Łożyska kulkowe samonastawne z oprawami są zwykle łożyskami uszczelnionymi dwustronnie i napełnionymi smarem plastycznym
• Łożyska wahliwe przeznaczone są  przede wszystkim do zastosowań, w których istnieje problem z odpowiednim wyosiowaniem wału i oprawy

Duża różnorodność zastosowań i warunków pracy sprawiła, że powstało wiele zróżnicowanych konstrukcji łożysk tocznych. Materiał i części ruchome są wykonywane ze specjalnej stali chromowej. Do zastosowań specjalnych – w których wymagana jest dużo większa niezawodność pracy łożysk – pierścienie i elementy toczne wykonuje się ze stali pochodzącej z wytopu próżniowego lub z elektrożużlowego. Następnie poddaje się je specjalnej obróbce cieplnej, która zapewnia uzyskanie twardości w granicach 59–65 HRC oraz stabilizację wymiarów w granicach do 120ºC.

Łożyska kulkowe wahliwe – budowa

Pod względem konstrukcyjnym łożyska kulkowe wahliwe charakteryzują się dwoma rzędami kulek i kulistą bieżnią pierścienia zewnętrznego. Pozwala to na swobodne wzajemne ustawianie się pierścieni, dzięki czemu łożyska te nie są wrażliwe na błędy współosiowości opraw ani na ugięcie wału.

Środek bieżni zewnętrznej pokrywa się ze środkiem łożyska. Dzięki temu oś pierścienia wewnętrznego, kulki i koszyk mają zdolność odchylania się kątowego w pewnym zakresie względem środka łożyska. Dokładne wykończenie bieżni pozwala zminimalizować szumy i poprawić rozprowadzanie środków smarnych. 

Ten typ łożysk kompensuje niewielkie błędy współosiowości, tzn. dopuszczalne są nieznaczne wychylenia kątowe pierścienia wewnętrznego względem zewnętrznego, jednak bez wpływu na warunki pracy łożysk. Dopuszczalne wychylenie kątowe zależy od serii produkcyjnej i wynosi 2,5–3º, a przypadku łożysk uszczelkami – 1,5º.

Ze wszystkich łożysk tocznych łożyska samonastawne odznaczają się najmniejszym oporem tarcia. Wywołuje to również niższą temperaturę roboczą przy dużych prędkościach obrotowych.

Prosta budowa łożysk pozwala na ich łatwy montaż i demontaż. Łożyska kulkowe dwurzędowe wahliwe są produkowane z otworem cylindrycznym lub stożkowym (zbieżność 1:12). Łożyska z otworem stożkowym osadzane są bezpośrednio na wale stożkowym albo na walcowym za pomocą tulei wciąganych lub wciskanych.

Łożyska dostarczane są zwykle z koszykami stalowymi tłoczonymi z blachy lub z tworzywa sztucznego. Niekiedy stosuje się też koszyki mosiężne. Koszyk może być wykonany z jednej części (typy 12…, 13…) lub z dwóch (typy 22…, 23…).

Produkowane są w normalnej klasie dokładności P0. Na specjalne zamówienia mogą jednak zostać wykonywane w wyższych klasach (P6, P5 lub P4) lub z innym luzem niż normalny (pomniejszonym lub powiększonym).

W wykonaniu podstawowym łożyska mają normalny luz promieniowy, który nie jest prezentowany w oznaczeniu łożysk. Do specjalnych zastosowań mogą być jednak produkowane z luzem promieniowym mniejszym od normalnego (C2) albo z luzem promieniowym większym od normalnego (C3, C4, C5). Powiększony luz korzystnie wpływa korzystnie na pracę łożyska podczas niewspółosiowości oraz wyrównuje szkodliwy wpływ ugięcia wału i odkształceń cieplnych.

Łożyska kulkowe samonastawne z oprawami

Łożyska kulkowe samonastawne z oprawami są najczęściej łożyskami dwustronnie uszczelnionymi i napełnionymi smarem plastycznym. Zapas smaru wystarcza w przeciętnych warunkach pracy na pełen okres eksploatacji. Dodatkowe dosmarowanie zalecane jest podczas pracy łożysk w warunkach silnego zapylenia, w temperaturach zbliżonych do maksymalnej lub przy znacznych prędkościach obrotowych.

Do pracy z łożyskami przewidziane są odpowiednie oprawy blaszane i żeliwne. Oprawy blaszane nie mają smarownic i występują w łożyskowaniach, w których nie ma znacznych obciążeń. Z kolei oprawy żeliwne mają smarownice, które umożliwiają okresowe dosmarowanie łożysk. Należy zwrócić uwagę, żeby podczas montażu otwory smarowe na pierścieniu zewnętrznym łożyska znalazły się po tej samej stronie co smarownica. 

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Inne

Łożyska o długim okresie eksploatacji

Ze względu na trudne warunki środowiska pracy maszyny i sprzęt do produkcji stali wymagają wysoce niezawodnych łożysk o długiej żywotności, które nie będą ulegać przedwczesnym uszkodzeniom.

Utrzymanie ruchu

Prace rozwoje nad łożyskami prowadzone przez NSK

Uważa się, że silniki stosowane w maszynach odpowiadają za 40-50% globalnego zużycia energii elektrycznej, co czyni te niezbędne w przemyśle urządzenia kluczowym celem w zakresie redukcji strat energii.

Łożyska wahliwe – zastosowanie

Ten typ łożysk tocznych przeznaczony jest przede wszystkim do zastosowań, w których istnieje problem z odpowiednim wyosiowaniem wału i oprawy. Doskonale sprawdzają się również w aplikacjach, w których podczas pracy dochodzi do ugięć wału.

Dzięki wychylnemu elementowi następuje skasowanie błędu współpracującego wałka, polegającego na jego nieosiowym wykonaniu lub położeniu. Ogólnie stosuje się je wszędzie tam, gdzie spodziewane jest duże obciążenie lub możliwa jest nieosiowa praca.

Łożyska samonastawne, które są uszczelnione obustronnie gumowymi uszczelkami odpornymi na działanie olejów, mogą pracować w zakresie temperatur od –30ºC do +100ºC.

Dzięki swoim zaletom znalazły zastosowanie m.in. w maszynach rolniczych, budowlanych, przenośnikach, górniczych, tekstylnych i wielu innych urządzeniach.
Łożyska kulkowe wahliwe dostępne są zarówno w wersji otwartej, jak i uszczelnionej. Ze względu na powszechność zastosowania i łatwość montażu znajdziemy je w ofercie większości producentów łożysk.

Oprawy łożyskowe, zależnie od przeznaczenia, produkowane są w bardzo różnych kształtach i wielkościach. Występują w szerokim zakresie wymiarowym i konstrukcyjnym, który dotyczy zarówno łożysk kulkowych samonastawnych, jak i opraw do tych łożysk.