Oksydowanie łożysk walcowych. Jakie są zalety i wady?
Oksydowanie podzespołów z żelaza lub stali w celu zabezpieczenia przed korozją lub zdobienia ma długą tradycję. W kontekście zastosowania technologicznego - jako wpływanie na właściwości powierzchni bądź podzespołów - oksydowanie objęto normą, aby ujednolicić procedury, wymogi i metody sprawdzania i jeszcze bardziej dopracowano do stosowania w obszarze łożysk walcowych.
Oksydowanie polega na wykonaniu warstwy ochronnej na częściach z żelaza lub stali. Powierzchnia obrabianych podzespołów jest przy tym przetwarzana za pomocą wielostopniowego procesu chemicznego w warstwę mieszaniny tlenków o grubości 1 do 2 mikrometrów, składającą się z FeO, Fe2O3 i Fe3O4. Oksydowanie nie oznacza nakładania powłoki jako takiej i nie dochodzi w zasadzie do zmian wymiarów. Typowe czarne zabarwienie wynika z mieszaniny tlenków zawartych w tej powłoce konwersyjnej.
Oksydowanie łączy się najczęściej z zabezpieczeniem przed korozją, przy czym efekt ten ze względu na cienką i chropowatą powłokę konwersyjną osiąga się przede wszystkim przez olejowanie lub natłuszczanie oksydowanych powierzchni. Tym samym efekt ochrony przed korozją jest ograniczony i na dłuższą metę uzależniony od odpowiedniej konserwacji. Zgodnie ze stanem dzisiejszej wiedzy, do osiągnięcia czystego, wydajnego zabezpieczenia przed korozją dostępne są znacznie bardziej odpowiednie procedury. Do głównych zalet należą:
Lepsza reakcja na rozpoczęcie ruchu i zużycie
Ponieważ w wypadku powłoki konwersyjnej mamy do czynienia z warstwą stosunkowo odporną na ścieranie i zginanie, oksydowane łożyska walcowe lepiej reagują na rozpoczęcie ruchu i tym samym stwarzają bazę dla późniejszej niezakłóconej pracy. NKE od lat dostarcza oksydowane cylindryczne łożyska walcowe, pełnowałeczkowe lub z koszykiem, do dużych przekładni wzgl. głównych przekładni w instalacjach elektrowni wiatrowych różnych producentów.
Lepsza reakcja przy zużyciu adhezyjnym
Nisko obciążone łożyska walcowe i takie, które w trakcie eksploatacji są narażone na szybkie zmiany prędkości obrotowej, mają skłonność do zużycia adhezyjnego, czyli szkód poślizgowych wskutek ślizgania się elementów tocznych. Do poślizgu dochodzi między elementami tocznymi i najczęściej bieżnią pierścienia wewnętrznego, gdy różnica w prędkościach toczenia pomiędzy bieżnią pierścienia wewnętrznego a zestawem wałeczków jest bardzo duża.
W zależności od tego, jak trudne są warunki eksploatacji w danym przypadku, stosując oksydowane łożyska walcowe należy wziąć pod uwagę, że powłoka konwersyjna, nie tylko ze względu na swoją nieznaczną grubość, będzie także wykazywać oznaki zużycia, a w końcu ulegnie całkowitemu zużyciu.
Ochrona przed wpływami otoczenia
Oksydowanie oprócz innych swoich zalet zapewnia także ochronę przed wpływami otoczenia. Obok większego zabezpieczenia przed korozją w połączeniu z odpowiednim olejem (konserwującym), oksydowanie zapobiega powstawaniu rdzy na powierzchni ciernej i tworzy warstwę chroniącą stal łożyska przed szkodliwą dyfuzją wodoru oraz chemicznym oddziaływaniem agresywnych składników oleju, które często wchodzą w skład olejów smarnych przeznaczonych do stosowania w przekładniach.
Ogólnie można powiedzieć, że oksydowanie jest, pod względem ekonomicznym, wartym uwagi środkiem przedłużającym trwałość łożysk, zwłaszcza w krytycznych zastosowaniach, przy czym każdorazowo należy sprawdzić jego przydatność w odniesieniu do danego obszaru użytkowania.
Źródło: NKE Bearings