Gdzie człowiek nie może, tam wciągnik pomoże
Niezwykle istotnym elementem wyposażenia firmy, dzięki któremu transport ciężkich i niewygodnych w przenoszeniu elementów jest łatwiejszy, bezpieczniejszy i zdecydowanie bardziej sprawny są wciągniki. Technologie podnoszenia oraz usprawniania procesu produkcji osiągnęły dziś wysoki stopień rozwoju – nowoczesne wciągniki są zwrotne i szybkie oraz przystosowane do precyzyjnego podnoszenia i przenoszenia elementów o różnej wadze i różnych gabarytach.
Wciągniki znajdują zastosowane w zakładach produkcyjnych i warsztatach różnych branż i gałęzi przemysłu. Jest to rodzaj cięgników czyli dźwignic pracujących w ruchu przerywanym, przeznaczonych do przemieszczania ładunków w pionie lub w pionie i poziomie w jednej płaszczyźnie, w przestrzeni ograniczonej wysokością podnoszenia za pomocą elementu chwytnego zawieszonego na cięgnach (linach, łańcuchach lub pasach).
Wciągniki potocznie nazywa się również wciągarkami, jednak pomiędzy tymi urządzeniami występują zasadnicze różnice. Wciągnik to cięgnik, gdzie obudowa mechanizmu podnoszenia stanowi jego konstrukcję nośną, a wciągarka jest cięgnikiem, w którym zespół mechanizmów jest zabudowany na odrębnej konstrukcji nośnej, którą stanowić może stała, przesuwna lub przejezdna rama.
Wciągniki należą do urządzeń dźwignicowych, które stanowią grupę urządzeń transportu bliskiego (UTB). Podlegają obowiązkowej konserwacji przez uprawnionych konserwatorów, a także (w większości) kontroli i badaniu technicznemu przez Urząd Dozoru Technicznego na etapie dopuszczenia do stosowania i eksploatacji.
Zastosowanie wciągników eliminuje do minimum pracę ręczną przy operacjach transportowo-przeładunkowych, zwiększa wydajność pracy na stanowiskach produkcyjnych, serwisowych i montażowych oraz wpływa na poprawę bezpieczeństwa pracy.
Podział wciągarek
Wciągarki, ze względu na rodzaj zastosowanego napędu, można podzielić na: wciągarki ręczne - znajdują zastosowanie przy przemieszczaniu lżejszych ładunków na niewielkie odległości i wciągarki elektryczne – najczęściej stanowiące element większego urządzenia dźwignicowego, jakim jest żuraw stacjonarny, suwnica, wciągarka bramowa. Wśród nich z kolei możemy wyróżnić wciągarki linowe oraz łańcuchowe.
Wciągniki elektryczne linowe
Dostępne na rynku linowe wciągniki elektryczne produkowane są w wersjach stacjonarnych, czyli bez możliwości przemieszczania, oraz ruchome z wózkiem jednym poruszającym się po torze jezdnym. Producenci oferują zabudowę wciągników linowych w różnych konfiguracjach. Wciągniki linowe, w wykonaniu przejezdnym o niskiej zabudowie, stosowane są na suwnicach pomostowych i bramowych w momencie, gdy przestrzeń podnoszenia jest w znaczny sposób ograniczona. Ich kompaktowa konstrukcja pozwala na maksymalne wykorzystanie dostępnej przestrzeni. Z kolei wciągniki linowe w wykonaniu przejezdnym w normalnej zabudowie są najczęściej stosowanymi wciągnikami linowymi w pomostowych i bramowych suwnicach jednodźwigarowych.
Stacjonarne wciągniki linowe znajdują najczęściej zastosowanie w urządzeniach dźwignicowych jako urządzenia instalowane na różnego rodzaju konstrukcjach wsporczych, np. jako wyposażenie wciągarek na suwnicach dwudźwigarowych oraz w dźwignicach specjalnego zastosowania. Przykładem mogą być wciągniki linowe firmy Podem, które mogą poruszać się po prostych i zakrzywionych torach jezdnych o szerokości półki od 90 do 300 mm. Wciągniki pracujące na jednej szynie są napędzane ręcznie lub elektrycznie, a w wykonaniu specjalnym na wózku poruszającym się po dwóch szynach montowane są dwa mechanizmy podnoszenia – główny oraz pomocniczy. Wysokość udźwigu wciągników firmy Podem wynosi od 5,5 do 88 m, a w przypadku urządzeń w wykonaniu specjalnym wysokość osiąga nawet 120 m. Podczas jazdy wciągnik porusza się z prędkością 12 do 38 m/min, a podnoszenie odbywa się z prędkością 1,2 do 24 m/min (w wykonaniu specjalnym do 32 m/min). Ich udźwig mieści się w przedziale 320-50 000 kg (wykonanie specjalne do 100 000 kg). Charakterystyczną cechą nowoczesnych wciągników jest ogromna możliwość dostosowania danego rozwiązania do konkretnych potrzeb. Dodatkowymi elementami mogą być np. ograniczniki udźwigu, wyłączniki główne oraz zabezpieczenia termiczne silnika. Wciągniki zasilane są napięciem 400 V lub opcjonalnie od 230 do 660 V.
Wciągarki elektryczne łańcuchowe
Podobnie jak wciągniki linowe, elektryczne wciągniki łańcuchowe mogą być montowane jako urządzenia stacjonarne lub poruszające się po torze jezdnym. Można je również stosować na haku montażowym. Zasilane mogą być prądem jedno- lub trójfazowym. Firma Yale ma w swojej ofercie elektryczny wciągnik łańcuchowy CPS z hakiem zaczepowym o nośności 125-500 kg i wysokości podnoszenia do 3 metrów. Ze względu na niewielkie rozmiary i małą wagę (11,5 kg) znajdują zastosowanie w miejscach o ograniczonej powierzchni. Ten model charakteryzuje się zastosowaniem utwardzanego powierzchniowo metodami obróbki cieplno-chemicznej koła łańcucha nośnego z 10 zagłębieniami - kieszeniami, dzięki którym jest możliwa cicha, płynna praca i minimalne zużycie łańcucha, który jest wykonany z okrągłych prętów ze stali o dużej wytrzymałości o zabezpieczonej powierzchni. Spełnia on aktualne międzynarodowe standardy zgodnie z normami DIN EN 818. Urządzenie zabezpiecza przed przeciążeniem regulowane sprzęgło ślizgowe, pełniące rolę ogranicznika udźwigu, jako mechanizm zatrzymania dla najwyższej wagi obciążenia i najniższej pozycji haka. Ten model jest dostępny ze zintegrowanym wózkiem w wykonaniu: pchany ręcznie, z ręcznym mechanizmem jezdnym (z przekładnią), z napędem elektrycznym. Elektryczne wózki są zamocowane poprzez samohamującą przekładnię ślimakową.
Zaawansowanymi rozwiązaniami technicznymi cechuje się gama wciągników ABCompact firmy Abus. Zasilane prądem trójfazowym o napięciu 400 V cztery typy wciągników (GM2, GM4, GM6, GM8) zapewniają podnoszenie ładunków w zakresie od 80 kg do 4000 kg. Silnik i przekładnia mają budowę modułową, co umożliwia wykonanie produktu w wielu wersjach z prędkościami podnoszenia do 20 m/min i w grupie obciążenia pracy do 4 m. Wciągniki są wyposażone w zintegrowany hamulec tarczowy prądu stałego z bezazbestowymi okładzinami hamulcowymi o długiej żywotności (ok. 1 milion hamowań do pierwszej regulacji) i posiada bardzo krótką drogę wybiegu. Dwie prędkości pracy, jedna dla szybkiego, druga dla precyzyjnego podnoszenia, są standardem. Stosunek prędkości wynosi 1:4 dla wciągników GM2, GM4 i GM6, a 1:6 dla GM8. Napęd łańcucha składa się z precyzyjnie wykonanego koła łańcuchowego, objętego w całości prowadnicą łańcucha. Specjalnie hartowany, galwanicznie ocynkowany, profilowany, stalowy łańcuch umożliwia przenoszenie obciążeń o 25% wyższych w porównaniu z łańcuchem o przekroju okrągłym. Większa powierzchnia styku ogniw łańcucha zmniejsza jego zużycie, co skutkuje wzrostem bezpieczeństwa pracy i wydłużeniem okresu jego użytkowania. Wciągniki te można wyposażyć w szereg opcjonalnych rozwiązań. Od licznika godzin pracy, który służy realnemu ustaleniu czasu pracy wykonanej przez mechanizm podnoszenia i może być wykorzystane, do obliczenia pozostałego okresu żywotności mechanizmu podnoszenia (w rozumieniu normy FEM 9.755), przez zaawansowane sterowanie półprzewodnikowe 48 V dla funkcji podnoszenia/opuszczania czy dostępne wraz z nim sterowanie radiowe Tiger G2 o zasięgu do 50 m.
Nowoczesne wciągniki łańcuchowe stanowią sprawdzone rozwiązanie transportu bliskiego i ze względu na swoje zalety znajdują dziś zastosowanie w tysiącach aplikacji. Są wytrzymałe, nie wymagają specjalnej konserwacji, nie zużywają zbyt wiele energii i znacząco podnoszą wydajności oraz bezpieczeństwo pracy.