Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania Elesa+Ganter

Zatrzaski to proste w swojej budowie rozwiązanie, które można wykorzystać w wielu aplikacjach. Rozróżnienie na zatrzaski trzpieniowe i kulkowe daje szerokie możliwości dopasowania, w zależności od potrzeb. W miejscach, gdzie oprócz dociskania potrzebne jest również umożliwienie ruchu, idealnie sprawdzą się wersje z kulką. W miejscach, gdzie wymagamy wyższej siły przytrzymania lub działania w większym zakresie rekomendowane są zatrzaski trzpieniowe.

Zatrzaski w swojej budowie to połączenie korpusu, sprężyny oraz kulki lub zaokrąglonego trzpienia, które zamknięto w jednym elemencie. Korpus w zależności od wersji może być gładki, gwintowany lub posiadać kołnierz. Dodatkowo, korpus może być wyposażony w specjalną wkładkę łożyskową, dodatkowe uszczelnienie trzpienia lub powłokę na gwincie (samohamowną lub klejową). Korpusy występują w wykonaniu ze stali nierdzewnych, tworzyw sztucznych oraz czernionej stali węglowej oraz są wyposażone w gniazda montażowe pod wkrętak płaski lub imbus.

Powiązane firmy

Elesa+Ganter Polska Sp. z o.o.

Podobnie sytuacja wygląda z kulkami i trzpieniami. Mamy do wyboru wykonania ze stali nierdzewnych, tworzywa lub ceramiki, różne średnice kulek oraz wersje o różnym skoku dla trzpieni. Sprężyny też występują w wersjach o różnej sztywności, co przekłada się na możliwość doboru siły przytrzymania w zatrzasku. Mnogość kombinacji może powodować problemy w doborze odpowiedniego rozwiązania. Na rysunku poniżej okazany jest prosty podział budowy na zatrzaski trzpieniowe i kulkowe tak, aby można było zrozumieć ideę dla poszczególnych zastosowań.

Porównanie zatrzasków trzpieniowych (seria GN 616.1 u góry) do zatrzasków kulkowych (seria GN 615.8 na dole). Na przekrojach widoczne są elementy budowy

Na rysunku powyżej znajduje się porównanie zatrzasków trzpieniowych z zatrzaskami kulkowymi. Zasada działania jednych i drugich polega na możliwości wciśnięcia kulki lub trzpienia do wnętrza korpusu, aż do momentu zaciśnięcia się zwojów sprężyny lub do napotkania na ogranicznik w postaci mocowania trzpienia. Zatrzaski są dostępne w kilku wersjach sztywności sprężyny, która przekłada się na generowaną przez te elementy siłę przytrzymania. Można pośrednio regulować generowaną przez zatrzask siłę, wkręcając go w urządzenie na różną głębokość, co będzie przydatne w przypadku zatrzasków trzpieniowych. Występują one bowiem w wersjach o różnym skoku. Zatrzaski kulkowe nie mają takiej funkcjonalności, ale za to zamocowana w nich kulka może się nieskrępowanie obracać w różnych kierunkach, dając inne możliwości zastosowania. 

Zatrzaski w praktycznym zastosowaniu

Zatrzaski trzpieniowe:

Zatrzask kulkowy jako element ogranicznika, zapewniający płynne oraz delikatnie wyhamowanie elementu.

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Typowe zastosowanie zatrzasków trzpieniowych do tłumienia uderzeń.

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Nietypowym zastosowaniem dla zatrzasków trzpieniowych jest wykorzystanie ich jako wypychacza po skończonym procesie np. tłoczenia, co pokazuje rysunek poniżej:

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Zatrzaski trzpieniowe można wykorzystać jako element dociskowy w mechanizmie zapadkowym. Ze względu na obecność sprężyny opierają się wibracjom, generują dodatkową siłę docisku, a dzięki małym wymiarom dają się łatwo zamocować.
 

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Zatrzaski kulkowe:

Zatrzaski kulkowe to elementy, które mogą jednocześnie dociskać i toczyć się po dociskanej powierzchni. Kulka może bowiem swobodnie obracać się w korpusie. Funkcjonalność jednoczesnego docisku i umożliwienia ruchu idealnie sprawdzi się do pozycjonowania. Poniższy rysunek przedstawia zatrzask kulkowy jako pozycjoner w aplikacjach, w których występuje względny ruch elementów (np. wpinanie – wypinanie elementu lub zatrzaskiwanie w określonej pozycji).

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Zatrzask jako element umożliwiający przetaczanie i pozycjonowanie (np. stołu obrotowego, zagłówka w fotelu lub zmianę pozycji dźwigni przełączającej).

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Zatrzaski kulkowe można też zastosować w aplikacjach, w których potrzebujemy docisnąć element do powierzchni oporowej bez pozycjonowania np. w przyrządach spawalniczych, gdzie układamy elementy do spawania, a zatrzaski zapewniają docisk do powierzchni bazowych. Pozwala to później na łatwe zablokowanie ich pozycji przy pomocy dociskaczy spawalniczych oraz późniejsze spawanie. Dzięki występowaniu wersji z wbudowanym czujnikiem GN 615.7, można wykorzystać dodatkowo ten sygnał do wychwycenia obecności danego elementu w konkretnym miejscu (jak wyłącznik zbliżeniowy).

Jak prawidłowo dobierać zatrzaski? Praktyczne zastosowania zdjęcie w treści artykułu

Źródło: Elesa+Ganter

O Autorze

MM Magazyn Przemysłowy jest międzynarodową marką medialną należącą do holdingu Vogel Communications Group. W ramach marki MM Magazyn Przemysłowy wydawane jest czasopismo, prowadzony jest portal magazynprzemyslowy.pl oraz realizowana jest komunikacja (różnymi narzędziami marketingowymi) w przemysłowym sektorze B2B.

Tagi artykułu

MM Magazyn Przemysłowy 9/2024

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę