• Obróbka plastyczna metali obejmuje swym zasięgiem wiele różnych procesów przetwórczych.
• Dostępne obecnie na rynku maszyny do obróbki plastycznej metali różnią się diametralnie od tych sprzed kilkunastu lat.
• Największe przeobrażenia zaszły jednak w dziedzinie napędów maszyn do obróbki plastycznej.
• Automatyzacja formowania plastycznego metali jest etapem przejściowym w kierunku Przemysłu 4.0.
• Prasy mimośrodowe oraz hydrauliczne, giętarki, prasy krawędziowe oraz zwijarki to najpopularniejsze maszyny do obróbki plastycznej metali.
• W branży formowania plastycznego metali rywalizują krajowi i zagraniczni producenci z tego sektora rynku.

Powiązane firmy

Procesy formowania czy też odkształcania plastycznego metali znane są od lat i mimo ich upływu różne branże przemysłowe nadal chętnie sięgają po te metody obróbki. Popularność tych procesów wynika z licznych zalet, jakie ze sobą niosą. Plastyczne formowanie metali pozwala np. zużyć mniej materiału, co przy produkcji masowej może oznaczać spore oszczędności, a jednocześnie niskie koszty jednostkowe. Obróbka plastyczna zapewnia również zachowanie, a nawet poprawę właściwości fizycznych i mechanicznych obrabianego materiału, a przy tym pozwala na uzyskanie dość skomplikowanych kształtów.

Obróbka plastyczna metali – metody

W zależności od procesu oraz obrabianego materiału obróbka plastyczna może być przeprowadzana na zimno, na ciepło lub półgorąco oraz na gorąco. Im niższe są temperatury podczas procesu obróbki, tym wyższe siły muszą oddziaływać na materiał, ale jednocześnie można uzyskać większą dokładność obrabianego detalu.

W praktyce przemysłowej istnieje wiele różnorakich procesów zaliczanych do formowania plastycznego metali. Można je pogrupować w dwie główne kategorie, tj. kształtowanie brył oraz kształtowanie blach. Do pierwszej zaliczamy np. kucie, walcowanie, wyciskanie czy ciągnienie. Z kolei do kształtowania blach zalicza się gięcie, formowanie, tłoczenie, walcowanie, a niekiedy i cięcie. Wśród bardzo wielu różnych maszyn wykorzystywanych w tych procesach wspomnieć należy o różnego rodzaju prasach, giętarkach, kuźniarkach, walcarkach, obciągarkach, zaginarkach, zgniatarkach czy zwijarkach.

Wydajność obróbki metali najważniejsza

W ostatnich latach jesteśmy świadkami dynamicznego rozwoju branży obróbki plastycznej metali. Dostępne obecnie na rynku maszyny różnią się diametralnie nawet od tych znanych z końcówki ubiegłego stulecia. Bardzo dobrym przykładem ewolucji urządzeń z tego obszaru jest zastąpienie sterowania NC maszynami CNC, które zapewniają szybszą, bardziej precyzyjną i powtarzalną obróbkę bez względu na rodzaj maszyny i procesu.

Jednak zmian na przestrzeni ostatnich lat było dużo więcej. Marcin Jurasz, prezes zarządu firmy Technologie Formowania Metali, podkreśla, że zmiany te są bardzo szerokie i obejmują właściwie każdy element maszyny. Na przestrzeni ostatnich lat największe przeobrażenia zachodziły jednak w dziedzinie napędów: popularne jednostki hydrauliczne są tu coraz powszechniej zastępowane silnikami elektrycznymi. Jak wyjaśnia prezes TFM, zmiana ta ma wpływ zarówno na wzrost wydajności produkcji, jak i oszczędności. Nie bez znaczenia jest również fakt, że maszyny z napędami elektrycznymi są bardziej ekologiczne w codziennym użytkowaniu.

Z kolei Sebastian Chomicz, dyrektor handlowy w Haco FAT, zauważa, że istnieje bardzo dużo czynników mających mniejszy bądź większy wpływ na wydajność produkcji oraz oszczędności. Do najważniejszych trzeba zaliczyć podstawowe parametry robocze maszyn oraz intuicyjne sterowniki, które maksymalnie ułatwiają obsługę urządzenia przez operatora. – Firma Haco produkuje dedykowane innowacyjne, intuicyjne w obsłudze sterowniki do wszystkich swoich maszyn. Istotne znaczenie mogą mieć również prędkości robocze poszczególnych osi sterowanych CNC. Pamiętać też musimy o pracowniku obsługującym maszynę, gdyż dobrze zmotywowany, mając dobrej klasy maszynę, jest on w stanie pozytywnie wpłynąć na wydajność i oszczędności – tłumaczy Sebastian Chomicz.

Automatyzacja i Przemysł 4.0 w procesach obróbki plastycznej metalu

Trendem, który jest obecnie bardzo mocno widoczny w praktycznie każdej branży związanej z produkcją, jest oczywiście automatyzacja. Należy jednak pamiętać, że stanowi ona jedynie etap pośredni na drodze do realizacji koncepcji Przemysłu 4.0. Skłanianie się ku automatyzacji produkcji jest motywowane głównie chęcią zwiększenia wydajności produkcji, zapewnienia jej powtarzalności oraz wysokiej jakości wytwarzanych produktów. Jednak automatyzacja jest także niezbędna w obliczu rosnących kosztów pracy oraz nierzadko z powodu braku odpowiednio wykwalifikowanych pracowników.

Za doskonały przykład tego trendu może posłużyć maszyna do produkcji profili budowlanych C, Z, U włoskiej firmy STAM, która po wybraniu odpowiedniego programu z poziomu panelu kontrolnego w pełni automatycznie w kilka minut przezbraja się z jednego profilu na drugi. – Dzięki nowatorskiemu systemowi sterowania opracowanemu przez firmę STAM nasi klienci mogą korzystać z maszyny bez długich przestojów w celu przezbrojenia i, co bardzo ważne, produkować dokładnie tyle, ile potrzebują w danej chwili – bez konieczności budowania dużych buforów magazynowych – mówi Łukasz Stolarczyk, prezes zarządu BTC Maszyny.
 
– Myśląc o przyszłości obróbki plastycznej blach, musimy skupić się na pełnej automatyzacji i robotyzacji stanowisk roboczych – przekonuje Sebastian Chomicz. I dodaje, że zrobotyzowane gniazda produkcyjne coraz częściej pojawiają się także w polskich firmach, jednak pod tym względem daleko nam do światowej czołówki. Głównym czynnikiem determinującym osoby odpowiedzialne za inwestycje do zautomatyzowania produkcji jest właśnie wzrost wydajności przy jednoczesnym ograniczeniu wydatków. – Niemałe znaczenie ma również brak wykwalifikowanej kadry pracowników obsługujących maszyny CNC. Nasza firma może pochwalić się już kilkunastoma realizacjami zrobotyzowanych stanowisk do obróbki plastycznej blach i profili – dodaje dyrektor handlowy w Haco FAT.

Według Marcina Jurasza dwa główne kierunki, w których zmierza branża obróbki plastycznej metali, to automatyzacja produkcji oraz dostosowanie maszyn do wymagań Przemysłu 4.0. W kwestii automatyzacji popularnym trendem jest inwestowanie w nowe, w pełni automatyczne linie produkcyjne zapewniające ciągłość procesu produkcyjnego bez ingerencji operatora. – Dużym zainteresowaniem cieszą się również rozwiązania z zakresu robotyki, czyli doposażanie istniejących maszyn w roboty przemysłowe czy współpracujące. W przypadku maszyn do obróbki plastycznej projektanci najczęściej wykorzystują roboty do realizacji operacji załadowczych i wyładowczych – dodaje prezes TFM.

Prasy wciąż najpopularniejszymi maszynami do obróbki metalu

Wybór konkretnej maszyny do formowania plastycznego metali powinien być poprzedzony wnikliwą analizą potrzeb przedsiębiorstwa względem wytwarzanych elementów oraz wydajności procesów produkcyjnych. Jak się jednak okazuje, istnieją pewne grupy maszyn, o których można powiedzieć, że są zawsze popularne, niezależnie od zewnętrznych czynników gospodarczych. – Do takich maszyn należą m.in. prasy mimośrodowe oraz hydrauliczne, giętarki do rur i profili, prasy krawędziowe oraz zwijarki do blach – wymienia Marcin Jurasz. – Większą „sezonowość” obserwujemy z kolei w przypadku maszyn do plastycznej obróbki drutu, w tym giętarek 3D i automatów do produkcji sprężyn.

Z kolei według Sebastiana Chomicza największą popularnością cieszą się maszyny tnące i gnące, czyli przecinarki laserowe oraz prasy krawędziowe. Obie grupy stanowią trzon każdej firmy produkcyjnej działającej w branży plastycznej obróbki blachy. – Najczęściej produkcję części można podzielić na cztery podstawowe etapy: cięcie, gięcie, spawanie i obróbkę powierzchni. Bez dobrej przecinarki laserowej i prasy krawędziowej zaburzymy cały proces produkcji i nie będziemy w stanie sprawnie wyprodukować żadnej części – dodaje dyrektor handlowy w Haco FAT.

Polscy kontra zagraniczni producenci maszyn do obróbki plastycznej metali

Oferta rynkowa w obszarze maszyn do obróbki plastycznej metali jest dosyć duża i obejmuje zarówno krajowych, jak i zagranicznych producentów. Co najważniejsze, polskie firmy (np. TFM, BTC Maszyny Stolarczyk) coraz śmielej rywalizują z zagranicznymi przedsiębiorstwami (np. Haco FAT, LVD) – i to nie tylko na krajowym podwórku.

Bardzo ważną część rynku stanowią również dystrybutorzy tego typu maszyn. Świetnym przykładem może być firma BTC Maszyny Stolarczyk, która w swojej ofercie ma zarówno maszyny własnej produkcji (zwijarki), jak i zagranicznych producentów (m.in. firm Omera, Muffato i Warcom). Natomiast w ofercie DIG Świtała znajdziemy maszyny włoskich firm: G.A.D.E. (prasy krawędziowe), IMV Presse (prasy hydrauliczne), Omcca (zwijarki, walcarki) czy Lucas (wyoblarki).