Rynek elementów złącznych w Polsce – analiza sektora połączeń śrubowych
AdobeStock_Mr. Wen WeiW obliczu nadchodzących targów SchraubTec w Katowicach przedstawiamy kompleksową analizę polskiego rynku elementów złącznych ze szczególnym uwzględnieniem dynamicznie rozwijającego się sektora połączeń śrubowych.
Polska branża na europejskim podium
Polski sektor elementów złącznych przeżywa okres bezprecedensowego rozwoju.
Obecnie Polska zajmuje 3. pozycję wśród największych producentów łączników w Unii Europejskiej¹, co jest imponującym wynikiem, szczególnie w kontekście konkurencji z takimi potęgami, jak Niemcy czy Włochy. W 2021 roku produkcja elementów złącznych wyniosła 2,1 mld zł, import 4,77 mld zł, a eksport 2,47 mld zł¹.
Sektor połączeń śrubowych jest absolutnym fundamentem tej branży. Na rynku globalnym śruby zewnętrzne gwintowane dominują z udziałem 48-49%².
Globalny kontekst rozwoju branży
Sukces Polski wpisuje się w szerszy trend rozwoju światowej branży elementów złącznych. Globalny rynek osiągnął wartość 99,63 mld USD w 2024 r. i według prognoz Grand View Research ma wzrosnąć do 2030 r. do 131,45 mld USD, przy rocznym tempie wzrostu wynoszącym 4,8%².
Europa, jako drugi największy rynek po Azji-Pacyfik, osiągnęła wartość 22,93 mld USD w 2024 r.². Dla polskich firm oznacza to dostęp do ogromnego rynku regionalnego, szczególnie że sąsiednie Niemcy przewodzą w europejskim rankingu z wartością obrotów 6,37 mld USD². Prognozowany wzrost europejskiego rynku do poziomu 29,9–34,6 mld USD do 2030–2032 r.³'⁴ oznacza stabilne, choć umiarkowane tempo rozwoju.
Struktura materiałowa rynku pokazuje ciekawą dychotomię – podczas gdy elementy metalowe nadal dominują z udziałem 91,1–92,5%²'⁵, to elementy plastikowe notują najszybszy wzrost z tempem CAGR 5,6–5,73%²'⁵. Ten trend odzwierciedla rosnące zapotrzebowanie przemysłu na lekkie komponenty, szczególnie w sektorze automotive.
Analiza popytu i głównych odbiorców
Przemysł motoryzacyjny – motor napędowy branży
Sektor automotive stanowi 32% globalnego rynku elementów złącznych⁵ i jest niekwestionowanym liderem popytu na rozwiązania złączne. W Polsce wartość produkcji sprzedanej w sektorze motoryzacyjnym wyniosła 223,3 mld zł w 2024 r.⁶, co przekłada się na ogromne zapotrzebowanie na elementy złączne najwyższej jakości.
Polski przemysł motoryzacyjny obsługuje wymagających klientów globalnych, takich jak m.in. Volkswagen, Audi, Daimler-Benz, Ford, FCA, Seat, John Deere, Scania, Dacia czy Renault. Współpraca z tymi markami wymaga spełnienia najsurowszych standardów jakościowych, w tym posiadania certyfikacji IATF 16949, która stała się przepustką do świata automotive.
Transformacja w kierunku elektromobilności tworzy zupełnie nowe wyzwania dla dostawców elementów złącznych. Pojazdy elektryczne wymagają komponentów odpornych na ekstremalne temperatury, przeciążenia i korozję. Jednocześnie dążenie do redukcji masy pojazdów zwiększa zapotrzebowanie na lekkie elementy złączne wykonane z materiałów takich jak tytan czy stopy aluminium.
Europejski przemysł motoryzacyjny, generujący nadwyżkę handlową na poziomie 85,5 mld USD⁷, intensywnie inwestuje w badania i rozwój – inwestycje UE wzrosły o 6,1% do 70,37 mld USD rocznie⁷. To napędza innowacje w zakresie technologii łączących, od tradycyjnych śrub po zaawansowane systemy hybrydowe.
Budownictwo i infrastruktura – stabilny fundament popytu
Sektor budowlany charakteryzuje się stałym zapotrzebowaniem na specjalistyczne rozwiązania łączące. Współczesne budownictwo stawia coraz wyższe wymagania dotyczące trwałości i niezawodności połączeń. Odbiorcy poszukują elementów złącznych z powłokami antykorozyjnymi i wykonanych ze stali nierdzewnej, które zapewniają długotrwałą eksploatację w trudnych warunkach atmosferycznych.
Szczególnie istotnym segmentem jest budownictwo przemysłowe, gdzie firmy wymagają elementów złącznych spełniających rygorystyczne normy bezpieczeństwa i wytrzymałości. Rozwój infrastruktury krajowej, realizowany w ramach różnych programów inwestycyjnych, generuje stałe zapotrzebowanie na specjalistyczne rozwiązania łączące, od standardowych kotew po zaawansowane systemy mocowań konstrukcyjnych.
Energetyka odnawialna – wschodzący segment przyszłości
Dynamicznie rozwijający się sektor energetyki odnawialnej tworzy nową, perspektywiczną grupę odbiorców dla producentów elementów złącznych. W Polsce udział odnawialnych źródeł energii osiągnął rekordowy poziom 29,6% w krajowym miksie energetycznym w 2024 r.⁸
Sektor fotowoltaiczny, którego moc zainstalowana wzrosła do prawie 23 GW⁸, wymaga systemów mocujących odpornych na warunki atmosferyczne. Firmy instalujące panele fotowoltaiczne poszukują elementów złącznych, które zapewniają długoterminową stabilność konstrukcji przy minimalnych kosztach eksploatacji.
Energetyka wiatrowa z mocą zainstalowaną 10,4 GW⁸ generuje zapotrzebowanie na elementy o wyjątkowej wytrzymałości mechanicznej. Turbiny wiatrowe wymagają elementów złącznych zdolnych do przenoszenia znacznych obciążeń dynamicznych i odpornych na korozję w trudnych warunkach eksploatacji offshore.
Przemysł maszynowy – precyzja i niezawodność
W Polsce działa około 6 tys. podmiotów w branży maszynowej zatrudniających łącznie 128 tys. osób⁹, co stanowi 5,2% ogółu pracujących w sektorze przedsiębiorstw w przetwórstwie przemysłowym. Przemysł maszynowy charakteryzuje się stałym zapotrzebowaniem na elementy złączne o wysokiej precyzji i niezawodności.
Automatyzacja procesów produkcyjnych zwiększa zapotrzebowanie na specjalistyczne elementy złączne wykorzystywane w robotyce i systemach automatycznych. Producenci maszyn i urządzeń wymagają elementów dostosowanych do specyficznych zastosowań, co stwarza możliwości dla producentów oferujących rozwiązania niestandardowe.
Sektor meblarski, mimo wyzwań rynkowych, pozostaje tradycyjnie ważnym odbiorcą elementów złącznych. Wartość produkcji polskiego przemysłu meblarskiego wyniosła 64 mld zł w 2024 r.10, przy czym ponad 80% produkcji trafia na rynki eksportowe. Eksport mebli osiągnął wartość około 16,2 mld euro10, choć odnotowano spadek o 6% w porównaniu z rokiem poprzednim.
Trendy technologiczne i innowacje
Materiały nowej generacji
Współczesny rozwój technologiczny w branży elementów złącznych koncentruje się na opracowywaniu materiałów o podwyższonych właściwościach użytkowych. Materiały, takie jak tytan, są szczególnie cenione w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym i medycznym, gdzie kluczowe znaczenie mają nie tylko trwałość, ale także lekkość i bezpieczeństwo.
Stal nierdzewna i kwasoodporna stanowi podstawę dla aplikacji wymagających wysokiej odporności na korozję. Rozwój technologii metalurgicznych pozwala na uzyskiwanie stali o coraz lepszych właściwościach mechanicznych przy jednoczesnym obniżaniu kosztów produkcji.
Powłoki antykorozyjne i fosforanowe zyskują na znaczeniu w aplikacjach narażonych na działanie agresywnych czynników środowiskowych. Te zaawansowane technologie powierzchniowe znacząco wydłużają żywotność elementów złącznych. Jest to szczególnie istotne np. w przemyśle offshore czy infrastrukturze energetycznej.
Coraz częściej wykorzystywane są również tworzywa sztuczne o wysokiej wytrzymałości, które w określonych zastosowaniach mogą zastąpić tradycyjne materiały metalowe. Elementy z tworzyw charakteryzują się niższą masą i odpornością na korozję, co czyni je atrakcyjnymi dla przemysłu samochodowego i lotniczego.
Rewolucja cyfrowa w produkcji
Era Przemysłu 4.0 przynosi fundamentalne zmiany w procesach produkcyjnych elementów złącznych. Wprowadzanie nowoczesnych technologii, takich jak robotyka czy sztuczna inteligencja, jest kluczowe dla zwiększenia efektywności i konkurencyjności.
Internet Rzeczy (IoT) umożliwia zaawansowane monitorowanie i optymalizację procesów produkcyjnych. Sensory zainstalowane na maszynach produkcyjnych dostarczają danych w czasie rzeczywistym, pozwalając na predykcyjne utrzymanie ruchu i optymalizację parametrów technologicznych.
Automatyzacja procesów produkcyjnych zwiększa też wydajność i precyzję wytwarzania elementów złącznych. Zautomatyzowane linie produkcyjne i roboty umożliwiają produkowanie dużych ilości komponentów o jednakowej jakości i dokładności, co jest niezbędne w przypadku masowej produkcji.
Standardy jakości i certyfikacja
Branża elementów złącznych charakteryzuje się ciągłym zaostrzaniem wymagań jakościowych. Dostosowywanie się do rosnących standardów jakości i regulacji jest pierwszym i najważniejszym wyzwaniem. Normy bezpieczeństwa, wytrzymałości i trwałości są niezwykle istotne w branży, w której precyzja i niezawodność stanowią fundament działalności.
Rosnące znaczenie mają certyfikaty jakości, takie jak ISO czy IATF, które potwierdzają zgodność produktów z międzynarodowymi standardami. Certyfikacja IATF 16949 staje się obowiązkowa dla dostawców sektora automotive, podczas gdy normy ISO 9001 i ISO 14001 są oczekiwane przez klientów z różnych branż.
Systemy zarządzania jakością ewoluują w kierunku większej integracji z procesami produkcyjnymi. Kontrola jakości w czasie rzeczywistym, wykorzystująca zaawansowane systemy pomiarowe i sztuczną inteligencję, pozwala na natychmiastowe wykrywanie i korygowanie odchyleń od specyfikacji.
Wyzwania rynkowe
Presja kosztowa i konkurencyjna
Branża elementów złącznych mierzy się z rosnącą presją kosztową, która wynika z wielu czynników. Wahania cen stali i metali nieżelaznych to główne wyzwanie dla planowania produkcji i ustalania cen produktów finalnych. Producenci muszą rozwijać elastyczne strategie cenowe oraz zabezpieczać się przed ryzykiem walutowym i surowcowym.
Koszty energii elektrycznej, szczególnie dotkliwe dla energochłonnych procesów metalurgicznych, wymuszają inwestycje w technologie energooszczędne i poszukiwanie alternatywnych źródeł energii. Niektóre firmy rozważają instalację własnych OZE.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
Transformacja łańcuchów dostaw
Nałożenie cła antydumpingowego na poziomie do 86,5% na chińskie elementy złączne w lutym 2022 r.¹¹ i doświadczane trudności w dostawach komponentów z Chin znacząco wpłynęły na postrzeganie rynku chińskiego jako mniej atrakcyjnego dla europejskich firm. Te czynniki stwarzają nowe możliwości dla polskich producentów.
Europejskie firmy aktywnie poszukują dostawców umiejscowionych bliżej, co dla polskich przedsiębiorstw oznacza dużą szansę na zwiększenie grupy odbiorców. Reshoring i nearshoring stają się kluczowymi trendami w branży, zmuszając firmy do przebudowy dotychczasowych modeli łańcuchów dostaw.
Wymagania środowiskowe
Producenci elementów złącznych stoją przed rosnącymi wymaganiami dotyczącymi ochrony środowiska. Są zobowiązani do stosowania technologii przyjaznych dla środowiska, minimalizując ślad węglowy i zużycie surowców. Coraz więcej firm decyduje się na wprowadzenie systemów zarządzania środowiskowego.
Gospodarka cyrkularna i recykling materiałów stają się nie tylko wymogiem regulacyjnym, ale także oczekiwaniem klientów. Firmy muszą opracowywać strategie umożliwiające odzysk i ponowne wykorzystanie materiałów, co wymaga inwestycji w nowe technologie i procesy.
Perspektywy rozwoju do 2030 roku
Scenariusze wzrostu rynku
Analiza perspektyw rozwoju polskiego rynku elementów złącznych do 2030 r. wskazuje na optymistyczne prognozy wzrostu. Według ekspertów do 2026 r. szacowany wzrost może być na poziomie ok. 4,93 mld zł¹, gdzie import zwiększy się o 1,5 mld zł, wartość produkcji o 1,71 mld zł, a eksport o 1,72 mld zł¹.
Istotnym czynnikiem będzie wykorzystanie szans, które wynikają z transformacji globalnych łańcuchów dostaw i rosnącego zainteresowania europejskich firm dostawcami zlokalizowanymi w pobliżu głównych rynków. Rozwój sektora energetyki odnawialnej będzie napędzał popyt na specjalistyczne elementy złączne.
Elektromobilność i związana z nią transformacja przemysłu motoryzacyjnego będą generować zapotrzebowanie na elementy złączne o nowych właściwościach. Lekkość, odporność na wysokie temperatury i kompatybilność z nowymi materiałami stają się podstawowymi wymaganiami.
Kluczowe obszary ekspansji
Energetyka odnawialna jest najbardziej perspektywicznym segmentem dla rozwoju branży elementów złącznych. Dynamiczny rozwój instalacji fotowoltaicznych i farm wiatrowych generuje stałe zapotrzebowanie na specjalistyczne systemy mocujące i elementy konstrukcyjne.
Automatyzacja przemysłowa i rozwój technologii Industry 4.0 stwarzają możliwości dla producentów, którzy oferują zaawansowane rozwiązania techniczne. Robotyka, systemy automatyczne i inteligentne fabryki wymagają elementów złącznych o wysokiej precyzji i niezawodności.
Infrastruktura cyfrowa, w tym centra danych i sieci telekomunikacyjne 5G, to nowy segment wzrostu. Te instalacje wymagają specjalistycznych elementów złącznych, które zapewnią stabilność konstrukcji i efektywne odprowadzanie ciepła.
Wpływ megatrendów
Transformacja energetyczna Polski będzie głównym motorem wzrostu dla branży elementów złącznych. Odejście od węgla na rzecz odnawialnych źródeł energii i rozwój magazynów energii stworzą nowe możliwości rynkowe dla specjalistycznych rozwiązań.
Cyfryzacja i automatyzacja procesów przemysłowych będą napędzać popyt na elementy złączne wykorzystywane w zaawansowanych systemach technicznych. Internet Rzeczy i sztuczna inteligencja wymagają niezawodnych połączeń mechanicznych w urządzeniach elektronicznych.
Dekarbonizacja gospodarki stworzy zapotrzebowanie na elementy złączne wykonane z materiałów o niskim śladzie węglowym i produkowane przy użyciu technologii niskoemisyjnych.
Rekomendacje dla producentów przemysłowych
Inwestycje strategiczne w technologie
Modernizacja parku maszynowego i automatyzacja procesów produkcyjnych są podstawą zachowania konkurencyjności. Firmy powinny priorytetowo traktować wdrażanie rozwiązań Przemysłu 4.0, w tym automatycznych systemów kontroli jakości i predykcyjnego utrzymania ruchu.
Rozwój kompetencji w zakresie produkcji elementów złącznych z materiałów zaawansowanych, takich jak stopy tytanu czy kompozyty, otworzy dostęp do lukratywnych segmentów rynku. Inwestycje w badania i rozwój nowych materiałów oraz technologii powierzchniowych mogą decydować o długoterminowym sukcesie.
Digitalizacja procesów biznesowych, która obejmuje systemy ERP, CRM i e-commerce, pozwoli na zwiększenie efektywności operacyjnej oraz lepsze zaspokajanie potrzeb klientów. Integracja systemów informatycznych z procesami produkcyjnymi umożliwi zaś optymalizację całego łańcucha wartości.
Certyfikacja i standardy jakości
Uzyskanie i utrzymanie certyfikatów jakości, takich jak ISO 9001, ISO 14001 i IATF 16949, są warunkiem koniecznym współpracy z wymagającymi klientami z sektora automotive i innych branż o wysokich standardach. Inwestycja w systemy zarządzania jakością szybko się zwraca dzięki dostępowi do nowych rynków.
Wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego i uzyskiwanie certyfikatów związanych ze zrównoważonym rozwojem będzie coraz ważniejsze w kontekście rosnących wymagań ESG. Firmy muszą proaktywnie przygotowywać się na te wyzwania.
Optymalizacja modelu biznesowego
Rozwój usług dodanych, takich jak składy konsygnacyjne, doradztwo techniczne i wsparcie inżynieryjne, pozwoli na zwiększenie wartości dodanej i budowanie długotrwałych relacji z klientami. Te usługi mogą być istotnym źródłem przewagi konkurencyjnej w sektorze charakteryzującym się presją cenową.
Ekspansja na rynki europejskie, wykorzystująca przewagi wynikające z członkostwa Polski w UE i konkurencyjnych kosztów produkcji, może znacznie zwiększyć skalę działalności. Szczególnie atrakcyjne są rynki niemiecki, francuski i skandynawskie.
Dywersyfikacja portfela produktowego w kierunku segmentów o wysokiej marży, takich jak elementy dla przemysłu lotniczego, medycznego czy energetyki odnawialnej, zmniejszy zależność od cenowo wrażliwych rynków masowych.
Wnioski – branża gotowa na kolejną dekadę wzrostu
Polski rynek elementów złącznych w 2024 r. prezentuje się jako dojrzały, konkurencyjny sektor gotowy na wykorzystanie globalnych trendów rozwoju.
Najważniejsze korzyści konkurencyjne polskich firm – przewaga lokalizacyjna zapewniająca szybkie dostawy do największych rynków europejskich, wysokie standardy jakości potwierdzone certyfikatami międzynarodowymi i konkurencyjność cenowa przy europejskich standardach – tworzą unikalną propozycję wartości dla odbiorców przemysłowych.
Transformacja w kierunku technologii Przemysłu 4.0, rosnące znaczenie energetyki odnawialnej i elektromobilności otwierają przed polskimi producentami nowe segmenty wzrostu. Jednocześnie wyzwania związane z presją kosztową, wymaganiami środowiskowymi i transformacją łańcuchów dostaw wymagają strategicznego podejścia i inwestycji w innowacje.
Źródła
- Dr Marek Łangalis (redaktor naczelny magazynu „Fastener”, prezes OLFOR) – Raport na temat sektora złączeń w Polsce, Forum Elementów Złącznych, portal Forum Branżowe, listopad 2022
- Grand View Research – Industrial Fasteners Market Size, Share | Industry Report 2030 – dane o globalnym rynku, prognozy wzrostu, segmentacja regionalna i produktowa
- GMI Research – Europe Industrial Fasteners Market Size & Growth Analysis 2032 – analiza europejskiego rynku, prognozy do 2032 r.
- Straits Research – Europe Industrial Fasteners Market Growth, Trends and Forecast to 2031 – europejskie trendy rynkowe, prognozy wzrostu
- Precedence Research – Industrial Fasteners Market Size to Hit USD 168.59 Bn By 2034 – globalna segmentacja produktowa, analiza materiałów
- AutomotiveSuppliers.pl – dane o sektorze motoryzacyjnym w Polsce za 2024 rok
- European Automobile Manufacturers Association – statystyki przemysłu motoryzacyjnego UE, inwestycje R&D
- Forum Energii – Udział odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym 2024
- MM Magazyn Przemysłowy – Raport: Przemysł maszynowy w Polsce
- Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli, Trade.gov.pl – statystyki sektora meblarskiego za 2024 rok
- Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2022/191 z 17 lutego 2022 r.
O Autorze
