Serwis wycinarek laserowych – co warto wiedzieć w tym temacie
Wycinarki laserowe należą do najbardziej skomplikowanych maszyn CNC, jakie obecnie są oferowane na rynku. Niezwykle więc istotny jest fachowy serwis, który zapewni ich długotrwałe użytkowanie w jak najlepszym stanie. O kwestiach związanych z serwisem lasera warto pomyśleć już w momencie zakupu wycinarki laserowej. Związane z nim koszty i inne nieprzewidziane sytuacje mogą bowiem poważnie rzutować na przyszłą eksploatację lasera w przedsiębiorstwie.
- Serwis laserów wymaga odpowiednich kwalifikacji u serwisanta
- W niektórych przypadkach możliwy jest zdalny serwis wycinarki laserowej
- Poza kosztami usługi serwisowej istotny jest również koszt części zamiennych
- Jeszcze przed zakupem lasera należy dopytać o wiele szczegółów dot. m.in. późniejszej obsługi serwisowej czy części zamiennych
Stopień skomplikowania pracy tokarki, frezarki czy innej obrabiarki skrawającej jest nieporównywalny z wycinarką laserową typu fiber. W typowej obrabiarce z 3 osiami lub ich większą liczbą mamy do czynienia z silnikami i wrzecionem, które odpowiadają za ruch skrawający narzędzia. W przypadku lasera czynników, które podlegają kontroli, żeby mógł on poprawnie działać, jest dużo więcej.
Oprócz posuwów odpowiednio sterowane muszą być m.in. modulacja laserem, synchronizacja mocy z prędkością posuwu, ciśnienie gazu w głowicy, odległość dyszy od obrabianego materiału czy wysokość ogniskowej w głowicy. Jeśli którykolwiek z nich zawiedzie, nieprawidłowy będzie parametr lub jego nastawa nie będzie odzwierciedlona w rzeczywistym działaniu maszyny, to laser nie będzie ciął w ogóle albo będzie działał nieprawidłowo.
Wymagane odpowiednie kwalifikacje
Duży stopień skomplikowania lasera powoduje, że wycinarki powinny być obsługiwane wyłącznie przez odpowiednio przeszkolonych operatorów. Jak jednak pokazuje doświadczenie, nawet ok. 80% awarii lasera wynika z niekompetentnej obsługi.
Często bowiem już po 1–2 latach od zakupu wycinarki niewielu operatorów, którzy pracują z laserem, było obecnych w fabryce przy odbiorze maszyny i na szkoleniu u producenta (związanym z obsługą techniczną wycinarki i bezpieczeństwem pracy z laserem). Większość operatorów przyuczono już u przedsiębiorcy i bardzo często ich wiedza nie jest na tyle kompletna, żeby mogli bezproblemowo obsługiwać maszynę.
Odpowiednia wiedza i doświadczenie są kluczowe także w przypadku serwisanta. Wykrycie potencjalnych problemów i doprowadzenie maszyny do 100-procentowego działania, zgodnego z założeniami producenta, jest niezwykłym wyzwaniem. Potrzeba do tego dużych kompetencji i doświadczenia, którego nie da się zdobyć podczas 2-tygodniowego szkolenia w fabryce.
Dobrym serwisantem będzie osoba, która przez min. 5 lat fizycznie brała udział w produkcji takich maszyn (składała je, montowała i uruchamiała). Dzięki temu spotkała się ze wszystkimi możliwymi problemami produkcyjnymi i każdy z nich jest w stanie zidentyfikować, określić jego przyczynę i rozwiązać.
Ponadto dobry serwisant powinien odznaczać się dużą wyobraźnią, która pomoże mu zdiagnozować problem zdalnie. Obecnie bowiem, żeby zminimalizować czas przestoju, próbę rozwiązania zaistniałego problemu podejmuje się najpierw przez rozmowę telefoniczną czy połączenie internetowe na linii serwis–producent. W wielu sytuacjach taka zdalna pomoc wystarczy i nie trzeba wysyłać serwisanta do klienta.
Zdalny serwis lasera nie zawsze możliwy
Nie zawsze taka pomoc na odległość jest jednak możliwa, co wynika z różnych powodów. Nierzadko firmy, które oferują wycinarki laserowe, deklarują, że mają zdalną diagnostykę. W wielu przypadkach obejmuje ona tylko połączenie z jednostką centralną lasera i dotyczy wyłącznie standardowych sterowników, jakie są używane przez firmy produkujące maszyny CNC.
Z reguły bowiem producenci systemów sterowania nie robią sterowników przeznaczonych do laserów. Są one raczej uniwersalne i ewentualnie przeznaczone do maszyn skrawających, których na rynku jest dużo więcej. Systemy te muszą więc być do laserów adaptowane.
Adaptacja ta polega na tym, że do funkcji podstawowych (czyli poruszanie się wzdłuż osi) dokładane są moduły zewnętrzne, które sterują głowicą, ogniskową i innymi istotnymi elementami wycinarki laserowe. Do modułów tych nie ma żadnego dostępu zdalnego, więc w efekcie możliwość zdalnej diagnostyki jest niewielka albo wręcz żadna. A niestety w przypadku laserów bardzo często zawodzą właśnie te komponenty.
Dopiero wtedy, gdy system sterowania jest zintegrowany i wszystkie funkcje, które wiążą się ze sterowaniem laserem, od początku do końca opracowała ta sama firma, może być diagnozowany zdalnie każdy najmniejszy podsystem. Wbudowane np. oscyloskopy czy rejestratory parametrów pozwalają kontrolować różne sygnały, a nawet sprawdzać, co się działo z maszyną przed awarią.
Części zamienne do lasera i związane z nimi koszty
Poza kosztami, które wiążą się z pracą serwisanta, istotną część poniesionych wydatków serwisowych stanowią części zamienne. Pierwszą grupą są części eksploatacyjne, czyli te, które mogą się zużyć lub popsuć podczas eksploatacji lasera. Należą do nich np. dysze, ceramiki, do których się te dysze wkręca, i szkiełka zabezpieczające.
Wymiana tych elementów nie należy do skomplikowanych czynności i z takim zadaniem powinien poradzić sobie doświadczony operator. Warto więc mieć pod ręką tego typu części zamienne, żeby nie tracić czasu ani pieniędzy na wizytę serwisanta.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
W laserach fiber elementem, który może generować największe problemy, jest optyka w głowicy. To komponent, który niestety co jakiś czas podlega wymianie. Jest ona jednak na tyle skomplikowanym procesem, że nie może go przeprowadzić operator. Optyka musi być bowiem wymieniana w warunkach laboratoryjnych.
Najczęściej więc serwis zabiera głowicę i wysyła za granicę do producenta (co wiąże się z długim czasem oczekiwania). Ewentualna próba wymiany w warunkach nie do końca do tego przeznaczonych może niekorzystnie wpłynąć na żywotność tego elementu.
Najlepszą opcją dla użytkownika (bo najszybszą i najbardziej przyjazną ekonomicznie) jest zamiana głowicy. Serwisant zabiera głowicę ze zużytą optyką i zakłada w jej miejsce głowicę z nową optyką, dzięki czemu klient może od razu kontynuować produkcję.
Częścią, która również podlega okresowej wymianie (statystycznie co 10 lat) i może być dla przedsiębiorcy źródłem problemów, jest światłowód. Również w tym przypadku niemożliwa jest wymiana tego elementu we własnym zakresie. Co gorsza, różnie rozwiązana jest kwestia gwarancji. Niektórzy producenci deklarują, że światłowód ma gwarancję, inni że nie obejmuje ona tego elementu. Są też przypadki, że światłowód jest na gwarancji, która jednak nie chroni optyki, znajdującej się w jego wnętrzu.
Ze względu na często wysokie ceny oryginalnych części zamiennych istnieje duża pokusa stosowania zamienników. Jest ona tym większa, im wyższe są ceny komponentów. A różnice w cenie części oryginalnej i zamiennika nierzadko są 10-krotne.
Oczywiście przy dużych różnicach należy się zastanowić, jaką jakość może mieć zamiennik. Nie zawsze bowiem część zamienna jest dużo gorszej jakości. To jednak czynnik losowy. Może się bowiem zdarzyć, że ktoś kupi zamiennik, który będzie działać prawidłowo i przez stosunkowo długi czas. Już drugi nabyty zamiennik może jednak nie tylko nie zadziałać poprawnie, ale wręcz przyczynić się do poważnego uszkodzenia lasera.
O co należy obowiązkowo zapytać przed zakupem lasera:
• Czy producent wycinarki laserowej ma firmowy, stały serwis w Polsce i jest w stanie naprawić wszystkie potencjalne awarie na miejscu?
• Jakie są składowe kosztu serwisu (np. dojazd, godzina pracy serwisanta, jak to jest liczone, czy jest jakaś minimalna liczba godzin pracy)?
• Czy wymagane są okresowe przeglądy lasera, żeby zachowana była gwarancja? Co taki przegląd powinien obejmować, co jaki czas powinien być wykonany i ile będzie kosztować?
• Czy gwarancja nie jest np. ograniczona konkretną liczbą godzin pracy serwisanta?
• Ile kosztuje pomoc techniczna i diagnostyka zewnętrzna oraz w jakiej formie jest udzielane takie wsparcie?
• Co obejmuje zdalna pomoc techniczna w abonamencie i czy np. liczba telefonów z prośbą o wsparcie jest nieograniczona, czy też istnieje jakiś limit?
• Czy abonament na pomoc zdalną jest jeden, czy są np. dwa oddzielne (pomoc do maszyny i pomoc do oprogramowania)?
• Ile kosztuje użycie części podczas naprawy serwisowej (nawet jeśli dana część nie zostanie finalnie wykorzystana)?
• Czy są jakieś opłaty za wypożyczenie narzędzi serwisantowi, który przyjeżdża naprawić maszynę?
• Ile kosztują poszczególne części i ich wymiana (np. głowica wraz z usługą jej wymiany)?
• Ile kosztuje wymiana na część zregenerowaną?
• Czy oprogramowanie sterujące maszyny jest dostarczane razem z laserem, a licencja jest bezterminowa, czy też trzeba płacić za to oprogramowanie jakiś abonament?
• Ile kosztuje upgrade oprogramowania?
• Czy maszyna wymaga fundamentowania i czy brak fundamentu może skutkować odebraniem gwarancji? (Często wycinarka laserowa jest składana z kilku mniejszych elementów i nie ma odpowiedniej sztywności, więc wymaga wcześniejszego wykonania fundamentu, który usztywni jej konstrukcję).
• Jakie jest potrzebne przyłącze do zasilania maszyny (niezbędna maksymalna moc przyłącza)?