Nawet w najmniejszym warsztacie nietrudno zgubić narzędzia, co często powoduje niepotrzebny przestój w pracy. A im większy zakład, tym więcej narzędzi do rozdysponowania i skontrolowania, dlatego ręczne metody prowadzenia ewidencji mienia firmy przestają wystarczać i konieczna jest automatyzacja tego procesu. Identyfikacja zasobów zakładu za pomocą tagów RFID (Radio-Frequency Identification) to jedna z najpopularniejszych metod wykorzystywanych do tego celu.

Sprawniej i bezpieczniej

Rozwiązań służących do ewidencji majątku firmy jest na rynku bardzo dużo. Każde przedsiębiorstwo może dostosować do swoich potrzeb interesujące go funkcje znaczników RFID. Wszystko zależy od stopnia rozbudowania bazy danych, odpowiedniego oprogramowania i użytych chipów.

Podstawową funkcją umieszczania tagów RFID na narzędziach i innym wyposażeniu zakładu pracy jest oczywiście ich lokalizowanie. Dzięki takiemu oznaczeniu dany przedmiot można łatwo i szybko znaleźć. Ułatwiona jest również inwentaryzacja mienia firmy, jeśli wcześniej konkretne przedmioty zostały opatrzone odpowiednim znacznikiem. Następna korzyść z zastosowania systemu RFID to usprawnienie przepływu narzędzi wewnątrz zakładu produkcyjnego. Dzięki znacznikom pracownicy nie muszą czekać na narzędzia w kolejce, ponieważ łatwo uzyskać dokładne informacje na temat tego, kto w danej chwili używa konkretnego sprzętu. Ten brak anonimowości użytkowników mienia pociąga za sobą jeszcze jeden ważny skutek – większą dbałość o wyposażenie firmy. Oczywiście oznakowanie pozwala też zabezpieczyć się przed ewentualną kradzieżą sprzętu firmowego.

System RFID zwiększa bezpieczeństwo samych pracowników, którzy nie sięgają po nieodpowiedni sprzęt, bo nie mogą znaleźć właściwego. Dzięki automatyzacji kontroli mienia skraca się też pracy jednostek, do których należy prowadzenie ewidencji wyposażenia. Główną zaletą tagów RFID jest zatem eliminowanie ryzyka błędów spowodowanych przez czynnik ludzki.

Źródło informacji

Wiele korzyści przynosi oznakowanie większego wyposażenia firmy, ponieważ etykiety RFID zawierają szereg pomocnych informacji, np.: numer seryjny i nazwę urządzenia, nazwę producenta, datę wytworzenia i nabycia itd. Tego typu dane mogą się przydać podczas inwentaryzacji lub oceny stanu wyposażenia – nie ma wtedy konieczności szukania odpowiednich dokumentów, bo wszystkie informacje zawarte są w bazie danych.

Co ważne, tagi mogą też przypominać o potrzebie ewentualnego przeglądu technicznego narzędzia lub urządzenia bądź kończącej się gwarancji, co w przypadku drogiego wyposażenia może okazać się kluczowe w utrzymaniu ruchu i uniknięciu strat finansowych.

Dzięki wykorzystaniu fal radiowych tagi RFID wykazują wiele zalet w stosunku do swojego największego konkurenta, czyli kodów kreskowych. Dobrze sprawdzają się w niesprzyjających warunkach atmosferycznych i wymagających miejscach pracy – ich działania nie zakłóci błoto, zapylenie, wióry metalowe ani mgła olejowa. Także ich odporność na uszkodzenia mechaniczne jest bardzo wysoka, mogą więc być mocowane na urządzeniach lub wewnątrz ich obudowy. Ponadto tagów nie da się podrobić, co zapewnia duże bezpieczeństwo rozwiązania. Do odczytania znacznika RFID wystarczy czytnik, którego nie trzeba nakierowywać wprost na chip, dzięki czemu nie trzeba mieć go w zasięgu wzroku.

Technologia

Na rynku stosowanych jest kilka technik i standardów technologii RFID. Do znakowania materiału trwałego za pomocą różnego rodzaju tagów, chipów, etykiet samoprzylepnych lub nośników danych najczęściej używa się znaczników RFID wykorzystujących technikę ultrawysokiej częstotliwości UHF. Pozwala ona na odczyt i zapis danych z bardzo dużą prędkością w zasięgu nawet do 20 m, jednak w pobliżu cieczy lub metalowych części i urządzeń jest podatna na zakłócenia fal radiowych. Można to zniwelować, stosując odpowiednie tagi, anteny i czytniki bądź też sięgając po nowszy standard UHF Gen2. Oprócz tego używa się standardów Mifare oraz NFC z odczytem i zapisem wysokiej częstotliwości (HF) do 1 m oraz Unique i Hitag z zasięgiem niskiej częstotliwości (LF) do 10 cm.

Tagi RFID można także podzielić na trzy rodzaje ze względu na możliwość i sposób zapisu danych. Tag R/O (Read Only) jest najprostszym rozwiązaniem bez możliwości zapisu, przeznaczonym tylko do odczytywania i przekazywania informacji o obecności danego obiektu. Tag WORM (Write Once Read Many Times) pozwala dodatkowo jednorazowo zapisać dane, a standard R/W (Read/Write) oferuje wielokrotny zapis i odczyt danych ze znacznika.

Do odbierania i wysyłania danych do znaczników potrzebny jest odpowiedni czytnik, który może także programować informacje. Dostępne są również bramki RFID, które rejestrują poszczególne etapy produkcji i pojawienie się konkretnych wyrobów. Bramy RFID przewidziane są dla urządzeń wielkogabarytowych – rejestrują ruch wózków widłowych, palet lub pojemników między różnymi wydziałami. Do identyfikacji towarów w dowolnym miejscu w zakładzie lub poza nim, np. w serwisie, służą także mobilne kolektory danych. Wykorzystuje się także anteny do nadawania i odbierania sygnałów radiowych.

Rozwiązań wykorzystujących technologię radiowej identyfikacji fal jest więc bardzo dużo, co umożliwia bardzo szerokie jej wykorzystanie: w przemyśle, logistyce, transporcie, zakładach produkcyjnych, warsztatach, farmacji, szpitalach, bankowości itd.

Proste rozwiązania

Zróżnicowanie elementów wyposażenia, które trzeba oznaczyć tagami RFID, i często ogromna ich liczba wygenerowały potrzebę wypracowania różnych sposobów oznaczania. Na rynku znaczników RFID dostępnych jest wiele rozwiązań przewidzianych dla rozmaitych materiałów, kształtów i zastosowań.

Jedną z najszybszych i najłatwiejszych metod trwałego znakowania narzędzi i wyposażenia znacznikami RFID są samoprzylepne naklejki. Najczęściej stosuje się je wewnątrz pomieszczeń, a ich dużą zaletą jest to, że można umieścić je w miejscach niewidocznych, czyli mniej podatnych na potencjalne uszkodzenie. Są niezastąpione w przypadku konieczności oznakowania tysięcy narzędzi, gdyż ich cena jest niewielka. Do znakowania sprzętu elektronicznego i IT lub wykonanego z metalu warto natomiast wybrać specjalne etykiety o niewielkich wymiarach z silnią powierzchnią samoprzylepną, ponieważ tego typu sprzęt często bywa zabierany do domu lub przenoszony z miejsca na miejsce. Najczęściej zasięg odczytu takich etykiet wynosi około 1 m.

Oferowane są także tagi RFID w postaci plastikowego chipa, który mocuje się z podobną łatwością jak naklejki – za pomocą kleju lub wkręta bądź opaski samozaciskowej. Są one jednak większe i mniej dyskretne od naklejek, mają za to większy zasięg odczytu: od 1,5 do 5 me w zależności od standardu i materiału, na którym są umieszczone. Można ich używać do znakowania sprzętu elektronicznego, nośników danych lub metalowych narzędzi.

Do wymagających zastosowań

Nie wszystkie znaczniki odbierające fale radiowe mają łatwe zadanie. Często muszą one być przytwierdzone do narzędzi, które pracują w trudnych i wymagających warunkach. W takich okolicznościach sprawdzą się samoprzylepne etykiety odporne na zapylenie i wysoką temperaturę. Gdy jednak potrzeba bardziej trwałych znaczników, warto sięgnąć po te wykonywane z metalu mocowane na śruby lub nity. Ze względu na szczególną wytrzymałość stosuje się je do znakowania wszelkich urządzeń znajdujących się na zewnątrz, ciężkich maszyn i kontenerów.

Zdarza się jednak, że w specjalistycznych znacznikach to nie ich wytrzymałość jest najważniejsza, ale rozmiar. Specjalnymi tagami można oznaczać nawet narzędzia chirurgiczne i inne bardzo drobne przedmioty. Niewielki rozmiar znacznika może się też przydać w przypadku narzędzi o specyficznej obudowie, do której trudno byłoby zamocować jakikolwiek chip. W takiej sytuacji tag można umieścić wewnątrz obudowy lub w innym trudno dostępnym miejscu.

Do najbardziej nietypowych artykułów w postaci kabli, przewodów, klatek czy łańcuchów używa się tagów w postaci samozaciskowej linki stalowej, która dodatkowo może pełnić funkcję plomby zabezpieczającej. Popularne są także nylonowe i kablowe opaski, które mogą znieść dużo trudniejsze warunki pogodowe i środowiskowe, gdyż w odróżnieniu od metalowych tagów są dodatkowo odporne na korozję. Do niektórych z nich dodaje się cząsteczki metalu z opiłkami stali nierdzewnej, aby zapewnić większą skuteczność kontroli jakości, przez co z powodzeniem mogą być stosowane w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym, gdzie ewentualne zanieczyszczenie produktów jest dużym problemem.

Według potrzeb

Popularność znaczników RFID stale rośnie, a zapotrzebowanie przedsiębiorstw na różne ich typy powoduje, że na rynku jest wielu producentów, którzy je oferują. Harting specjalizuje się w dostarczaniu tagów dla wymagającego środowiska przemysłowego: transportu, maszyn czy rynku energetycznego. Autorski system firmy Baluff pozwala łączyć ze sobą systemy o różnych częstotliwościach (UHF, HF, LF), co pozytywnie wpływa na elastyczność i użyteczność technologii RFID. Rozwiązania firmy Turck obejmują kompaktowe lub modułowe systemy RFID na czele z nośnikami danych i całymi interfejsami UHF.

Identyfikacja częstotliwości radiowej ma zautomatyzować proces kontroli produktów i narzędzi, dlatego IBCS oferuje usługę znakowania magazynów kodami RFID, co może być wygodnym rozwiązaniem dla przedsiębiorstw, które nie są w stanie zrobić tego same.

Technologię RFID w każdym miejscu pracy można wykorzystać w sposób indywidualny, podyktowany konkretnymi warunkami. Znakowanie narzędzi i wyposażenia tagami RFID zawsze wynika z wymagań danego zakładu produkcyjnego, warsztatu czy magazynu. Świadomość przedsiębiorstw przemysłowych na temat samej technologii i jej zalet stale się zwiększa, co wpływa na wzrost zastosowań znaczników wykorzystujących częstotliwości radiowe do identyfikacji środków trwałych.