Zakup maszyny bywa skomplikowanym procesem, który często kończy się sukcesem dopiero po długich rozmowach i wielokrotnych spotkaniach sprzedawcy z nabywcą. Jak tłumaczy Wojciech Zachariasiewicz, doradca zarządu i prokurent w firmie Polteknik, z jednej strony klient formułuje zapytanie będące wynikiem określonej potrzeby lub koncepcji zwiększenia możliwości produkcyjnych, z drugiej natomiast dostawca, dysponując wiedzą o oferowanych maszynach, musi poznać proces produkcyjny klienta, aby na tej podstawie zaproponować mu odpowiednią maszynę w najlepszej konfiguracji.

>>Zakup maszyny w czasach pandemii – na co zwracać uwagę<<

– Identyfikacja obecnych i przyszłych potrzeb klienta przez dokładne poznanie produktu jest najważniejszym zadaniem dostawcy. To jego znajomość maszyny, wsparta wiedzą o produkcie i całym procesie technologicznym klienta, pozwala optymalnie dobrać wyposażenie maszyny, a nawet zaoferować nowe funkcjonalności dające klientowi większe możliwości produkcyjne i wykonawcze – mówi Wojciech Zachariasiewicz. 

Wiele różnych opcji

Współczesne maszyny są coraz bardziej zaawansowane, skomplikowane i oferują coraz więcej różnorodnych funkcjonalności. – Obrabiarki CNC to zaawansowane technologicznie maszyny, które można dowolnie konfigurować, co rzecz jasna wpływa zarówno na komfort pracy, jak i na bezpieczeństwo operatora. Dlatego też lista wyposażenia, podobnie jak w samochodach, jest długa – mówi Kasjana Siembida, koordynator ds. rozwoju w firmie Seron.

Michał Tokarczyk, inżynier ds. sprzedaży w APX Technologie, dzieli oferowane wyposażenie dodatkowe na trzy grupy. Pierwszą stanowi asortyment dodatkowy, który można w każdym momencie dołożyć do obrabiarki niskim nakładem pracy działu utrzymania ruchu czy serwisu producenta. Są to np. odciągi mgły olejowej, dodatkowe imadła czy też uchwyty. Do drugiej grupy zalicza oprzyrządowanie dodatkowe, które może zostać dokupione po instalacji maszyny, ale koszt jego implementacji może być większy niż przy zamawianiu tych samych części na etapie produkcji. Mogą to być m.in. sondy, opcje sterowania i interfejsy do podłączenia urządzeń peryferyjnych, np. podajnik pręta w tokarkach czy interfejs do podłączenia robota. Trzecią grupę stanowią opcje, których nie można już wybrać po dostawie obrabiarki, np. zmiana typu i modelu sterowania, dodanie chłodzenia przez wrzeciono czy zmiana parametrów silnika.

>>Umowa na zakup maszyny<<

– Ogólną wytyczną jest gruntowna analiza opcji z grupy drugiej i trzeciej, przeprowadzana przez sprzedawcę pod konkretne wymagania klienta – dodaje Michał Tokarczyk. – Z naszego doświadczenia wiemy, że są opcje, które powinny być zamawiane od razu. Analizując rynek i biorąc pod uwagę trendy, zdecydowanie zalecalibyśmy zakup interfejsów do automatyzacji.

Wyposażenie dodatkowe, choć tak naprawdę niezbędne

Polityka producentów maszyn w kwestii ich wyposażenia bywa różna. Niektórzy oferują bogate wyposażenie swoich produktów, w innych zaś przypadkach brak niektórych elementów dość poważnie ogranicza funkcjonalność maszyny. Przemysław Kimla, właściciel firmy POLCOM, zwraca uwagę, że wielu dostawców laserów stosuje skomplikowaną taktykę sprzedaży, oferując maszyny odarte z wyposażenia do tego stopnia, że podstawowa wersja niemal nie nadaje się do pracy. Przykładem może być wycinarka laserowa oferowana bez barier świetlnych zabezpieczających strefę zmiany palet. W takim przypadku praca zmieniacza nadzorowana jest przez operatora, który obserwuje cały proces i trzyma oburącz przyciski zezwalające na ruch palet, aby w razie niebezpieczeństwa zwolnić je i zatrzymać ruch.

– Po zakupie takiego lasera użytkownik szybko orientuje się, że taka praca jest zbyt uciążliwa i zwraca się do dostawcy z prośbą o ofertę na rozbudowę maszyny o bariery świetlne. Okazuje się, że jest to możliwe, a cała usługa będzie kosztowała „jedyne” kilkanaście tysięcy euro. Pomimo absurdalnej ceny użytkownik nie ma wyjścia i płaci – mówi Przemysław Kimla. – Co ciekawe, takie bariery od kilkudziesięciu lat były standardowym wyposażeniem każdej wycinarki laserowej. Jak widać, presja cenowa i konieczność utrzymania określonego poziomu sprzedaży niekiedy zachęca do stosowania podstępnych praktyk wymuszających w konsekwencji przepłacanie za rozwiązania, które dotychczas były w cenie.

– Nie uważamy, że błędem jest pominięcie pewnych elementów wyposażenia dodatkowego. Jesteśmy zwolennikami dopasowywania rozwiązań do deklarowanych i potencjalnych potrzeb klienta. Choć lepiej wyposażona maszyna oznacza większe możliwości i wydajność, to wiemy, że mądre inwestycje nie zawsze są tymi największymi, a na te większe przyjdzie jeszcze czas – przekonuje Kasjana Siembida. – Zawsze zachęcamy klientów do rozważenia opcji dodatkowych dotyczących załadunku i rozładunku materiału, pozycjonowania, szybkich metod wymiany i kalibracji narzędzi czy rozwiązań podnoszących precyzję obróbczą, ale decyzję pozostawiamy klientowi.

Obrabiarki CNC

Nabywcy obrabiarki, aby realizować na zakupionej maszynie proces technologiczny, muszą ją wyposażyć w niezbędne oprzyrządowanie technologiczne i narzędzia skrawające. Wybór oprzyrządowania zależny jest od typu obrabiarki i potrzeb technologicznych użytkownika. W czasach, gdy w ofercie producentów obrabiarek dominowały maszyny konwencjonalne, producenci standardowo wyposażali np. frezarki w imadła maszynowe, a tokarki – w uchwyty tokarskie samocentrujące i niezależne. – Obecnie w przypadku maszyn CNC najczęściej nabywcy sięgają po oprzyrządowanie pozwalające zapewnić wysoką jakość i wydajność procesu technologicznego oraz bezobsługową eksploatację eliminującą udział pracownika do niezbędnego minimum – wymienia Marek Więsław, prezes zarządu Bison Nowe Technologie. – Oprzyrządowanie dobierane jest do indywidualnych potrzeb związanych z realizacją danego procesu technologicznego.

– Bazując na długim doświadczeniu handlowym, wiemy, że najczęściej zamawianym przez naszych klientów asortymentem dodatkowym są sondy, chłodzenie przez wrzeciono, odciągi mgły olejowej oraz transportery wiórów. Bardziej przewidujący odbiorcy domawiają od razu interfejsy do przyszłej automatyzacji – mówi Michał Tokarczyk.

W przypadku firmy Seron maszyny często są wyposażane w dodatkowe moduły obróbcze, np. nóż krążkowy, wleczony, bigownik, pisak, nóż do szkła. Jak wyjaśnia Kasjana Siembida, są to elementy, które podnoszą funkcjonalność maszyny. W ofercie firmy dostępne są też takie opcje, które wpływają na komfort pracy. Klient może np. wybrać manipulator bezprzewodowy i według własnych potrzeb programować funkcjonalność przycisków. Wyposażeniem podnoszącym komfort pracy są także moduły automatyzujące procesy konserwacyjne czy informujące o potrzebie przeprowadzenia pewnych prac.

Prasy krawędziowe CNC

Wojciech Zachariasiewicz z firmy Polteknik wymienia kilka istotnych dodatkowych elementów wyposażenia prasy krawędziowej, które decydują o jej funkcjonalności. Wartość maszyny podnoszą np. dodatkowe narzędzia (praktycznie dowolna ich liczba), które umożliwiają produkcję szerszej palety wyrobów. W przypadku systemów sterowania warto mieć świadomość, że z reguły ich producenci sprzedają je wyposażone w pełen zakres funkcji. Klient po wykupie licencji może już w trakcie eksploatacji wykorzystać dotychczas niedostępne możliwości systemu sterowania (np. opcję współpracy z robotem, sterowania aktywnymi podporami podtrzymującymi detal, zaawansowanego wspomagania programowania na podstawie wczytanego rysunku). 

Nieco uwagi warto też poświęcić tylnemu zderzakowi: można wybrać podstawową wersję, ale będziemy wówczas kontrolować i programować tylko oś X. W przypadku bardziej skomplikowanych gięć lub współpracy prasy z robotem trzeba rozbudować zderzak o osie X1-X2 (gięcia ukośne), osie Z1-Z2 (gięcia różnych długości) oraz osie R1-R2 (gięcia wielopłaszczyznowe). Dodatkowy interfejs robota umożliwia w przyszłości doposażenie prasy w jednostkę robotyczną realizującą proces gięcia w trybie automatycznym. Z kolei rozbudowa oprogramowania zewnętrznego i wpięcie tego oprogramowania w system zarządzania produkcją pozwalają przesyłać programy gięć bezpośrednio do maszyny, co pozwala na bardziej efektywne jej wykorzystanie.

Wycinarki laserowe

Również w przypadku wycinarek laserowych mamy sporo opcji wyposażenia dodatkowego, które może ułatwić pracę operatora. Jak tłumaczy Przemysław Kimla, przykładem mogą być różnego rodzaju systemy automatyzacji załadunku, rozładunku czy magazynowania blach, pozwalające na wygodną obsługę przez jednego operatora kilku maszyn.

– Gdy zainstalujemy takie środki automatyki, ograniczą nam one niestety dostęp do załadunku i rozładunku ręcznego, ponieważ pozostaje nam dostęp do zewnętrznej palety tylko z jednej strony – wyjaśnia właściciel firmy POLCOM. – Z tego powodu firma Kimla opracowała i opatentowała system trójpaletowy, w którym trzecia paleta wyjeżdża poza strefę automatyzacji, zapewniając wygodny, ręczny dostęp do materiału z trzech stron palety.

Jako minimum ułatwiające operowanie materiałem polecany jest żuraw z wciągarką i zawiesiem próżniowym, który pozwala na wygodne pobieranie arkuszy blach z palety i umieszczanie ich na stole lasera.

Nietypowe dodatki

Oprócz standardowych elementów wyposażenia maszyn na rynku znaleźć można także wiele nietypowych komponentów, po które sięgają najczęściej ci przedsiębiorcy, którzy realizują bardziej specjalistyczne zadania. W ofercie firmy Bison znajdziemy np. uchwyt ręczny samocentrujący o średnicy 1500 mm z 32 szczękami do mocowania cienkościennych detali w zakresie średnic 450-1500 mm oraz uchwyt mechaniczny 4-szczękowy z nieregularnym położeniem szczęk do mocowania detali za niesymetryczne powierzchnie.

Firma APX technologie także dostarcza swoim klientom specjalne systemy mocujące konstruowane pod konkretne projekty klienta. – Opracowane przez ekipę APX specjalne uchwyty oraz szczęki mocujące, dostosowane do obsługi najbardziej skomplikowanych detali, zapewniają szybką i bezawaryjną obróbkę na nowych oraz używanych obrabiarkach – zapewnia Michał Tokarczyk.

Również w ofercie firmy Seron wśród nietypowych elementów wyposażenia znajdziemy indywidualnie konfigurowane systemy mocowań. – Poza standardowymi rodzajami stołów często opracowujemy specjalistyczne, automatyczne systemy imadeł czy mocowań na ssawkach, które najczęściej są dedykowane konkretnemu projektowi w produkcji seryjnej – wyjaśnia Kasjana Siembida.

Przykładem takiego wyposażenia dodatkowego w przypadku laserów Kimla jest opatentowany system drukujący zintegrowany z głowicą tnącą, który pozwala na błyskawiczne znakowanie wycinanych elementów, oraz system do cięcia rur z automatycznym podajnikiem, który umożliwia uzyskanie funkcjonalności automatycznego cięcia rur i profili na płaskiej wycinarce laserowej za ułamek ceny osobnej maszyny do obróbki rur.